(5) Στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας, της εκπαίδευσης και της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, οι ψηφιακές τεχνολογίες επιτρέπουν νέα είδη χρήσεων που δεν καλύπτονται με σαφήνεια από τους ισχύοντες κανόνες της Ένωσης για τις εξαιρέσεις και τους περιορισμούς. Επιπλέον, ο προαιρετικός χαρακτήρας των εξαιρέσεων και των περιορισμών που προβλέπονται στις οδηγίες 96/9/ΕΚ, 2001/29/ΕΚ και 2009/24/ΕΚ στους εν λόγω τομείς θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά τις διασυνοριακές χρήσεις, οι οποίες γίνονται ολοένα και πιο σημαντικές στο ψηφιακό περιβάλλον. Επομένως, οι υφιστάμενες εξαιρέσεις και περιορισμοί στο δίκαιο της Ένωσης που αφορούν, την επιστημονική έρευνα, την καινοτομία, τη διδασκαλία και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς θα πρέπει να αξιολογηθούν εκ νέου υπό το πρίσμα των νέων αυτών χρήσεων. Θα πρέπει να θεσπιστούν υποχρεωτικές εξαιρέσεις ή περιορισμοί για τις χρήσεις των τεχνολογιών εξόρυξης κειμένων και δεδομένων, για τη χρήση για εκπαιδευτικούς σκοπούς στο ψηφιακό περιβάλλον και για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Θα πρέπει να εξακολουθήσουν να ισχύουν οι εξαιρέσεις και οι περιορισμοί που υφίστανται στο δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων αυτών επί των δραστηριοτήτων εξόρυξης κειμένων και δεδομένων, εκπαίδευσης και διατήρησης, εφόσον δεν περιορίζουν το πεδίο εφαρμογής των υποχρεωτικών εξαιρέσεων ή περιορισμών που προβλέπει η παρούσα οδηγία, οι οποίοι πρέπει να μεταφερθούν από τα κράτη μέλη στο εθνικό τους δίκαιο. Ως εκ τούτου, οι οδηγίες 96/9/ΕΚ και 2001/29/ΕΚ θα πρέπει να τροποποιηθούν.
- = -
(8) Οι νέες τεχνολογίες παρέχουν τη δυνατότητα αυτοματοποιημένης υπολογιστικής ανάλυσης πληροφοριών σε ψηφιακή μορφή, όπως κειμένων, ήχων, εικόνων ή δεδομένων, η οποία είναι ευρέως γνωστή ως εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων. Η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων καθιστά δυνατή την επεξεργασία μεγάλου όγκου πληροφοριών με στόχο την απόκτηση νέων γνώσεων και την ανακάλυψη νέων τάσεων. Οι τεχνολογίες εξόρυξης κειμένων και δεδομένων είναι διαδεδομένες σε όλο το φάσμα της ψηφιακής οικονομίας, ωστόσο αναγνωρίζεται ευρέως ότι η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων μπορεί ιδίως να ωφελήσει την ερευνητική κοινότητα, στηρίζοντας, με αυτό τον τρόπο, την καινοτομία. Οι τεχνολογίες αυτές ωφελούν τα πανεπιστήμια και άλλους ερευνητικούς οργανισμούς, καθώς και ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς θα μπορούσαν επίσης να διεξάγουν έρευνα στο πλαίσιο των κύριων δραστηριοτήτων τους. Εντούτοις, στην Ένωση, τέτοιοι οργανισμοί και ιδρύματα βρίσκονται αντιμέτωπα με ανασφάλεια δικαίου ως προς έκταση κατά την οποία μπορούν να προβαίνουν σε εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων περιεχομένου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων ενδέχεται να περιλαμβάνει πράξεις που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, από το δικαίωμα ειδικής φύσεως σε βάσεις δεδομένων ή αμφότερα, ειδικότερα την αναπαραγωγή έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, την εξαγωγή περιεχομένου από βάση δεδομένων ή αμφότερες, κάτι που συμβαίνει για παράδειγμα όταν τα δεδομένα τυποποιούνται κατά τη διαδικασία της εξόρυξης κειμένου και δεδομένων. Στις περιπτώσεις όπου δεν εφαρμόζεται εξαίρεση ή περιορισμός, απαιτείται η άδεια των δικαιούχων για την εκτέλεση των εν λόγω πράξεων.
- = -
(9) Η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων μπορεί επίσης να διενεργηθεί σε σχέση με απλά πραγματικά στοιχεία ή δεδομένα τα οποία δεν προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, και στις περιπτώσεις αυτές δεν απαιτείται η λήψη άδειας βάσει του δικαίου περί δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Μπορεί επίσης να υπάρχουν περιπτώσεις εξόρυξης κειμένου και δεδομένων που δεν περιλαμβάνουν πράξεις αναπαραγωγής ή όπου οι αναπαραγωγές που έλαβαν χώρα εμπίπτουν στην υποχρεωτική εξαίρεση των προσωρινών πράξεως αναπαραγωγής όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 της οδηγίας 2001/29/ΕΚ, η οποία θα πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζεται στις τεχνικές εξόρυξης κειμένων και δεδομένων που δεν περιλαμβάνουν τη δημιουργία αντιγράφων πέραν του πεδίου εφαρμογής της εν λόγω εξαίρεσης.
- = -
(10) Το δίκαιο της Ένωσης προβλέπει ορισμένες εξαιρέσεις και περιορισμούς που καλύπτουν χρήσεις για επιστημονικούς ερευνητικούς σκοπούς που ενδέχεται να έχουν εφαρμογή σε πράξεις εξόρυξης κειμένων και δεδομένων. Ωστόσο, οι εν λόγω εξαιρέσεις και περιορισμοί έχουν προαιρετικό χαρακτήρα και δεν ανταποκρίνονται πλήρως στη χρήση των τεχνολογιών στην επιστημονική έρευνα. Επιπλέον, στις περιπτώσεις στις οποίες οι ερευνητές έχουν νόμιμη πρόσβαση σε περιεχόμενο, για παράδειγμα μέσω συνδρομών σε εκδόσεις ή αδειών ανοικτής πρόσβασης, οι όροι των αδειών θα μπορούσαν να αποκλείουν την εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων. Δεδομένου ότι η έρευνα διεξάγεται ολοένα και περισσότερο με τη συνδρομή της ψηφιακής τεχνολογίας, η ανταγωνιστική θέση της Ένωσης ως χώρου έρευνας κινδυνεύει να υπονομευθεί, εάν δεν ληφθούν μέτρα για την άρση της ανασφάλειας δικαίου όσον αφορά την εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων.
- = -
(11) Η ανασφάλεια δικαίου που αφορά την εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη θέσπιση υποχρεωτικής εξαίρεσης για πανεπιστήμια και άλλους ερευνητικούς οργανισμούς, καθώς και για ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, στο αποκλειστικό δικαίωμα αναπαραγωγής, καθώς και από το δικαίωμα απαγόρευσης της εξαγωγής περιεχομένου βάσης δεδομένων. Σύμφωνα με την υφιστάμενη ενωσιακή πολιτική έρευνας, που ενθαρρύνει τη συνεργασία των πανεπιστημίων και των ερευνητικών ιδρυμάτων με τον ιδιωτικό τομέα, οι ερευνητικοί οργανισμοί θα πρέπει επίσης να επωφελούνται από μία τέτοια εξαίρεση όταν οι ερευνητικές τους δραστηριότητες διεξάγονται στο πλαίσιο συμπράξεων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ενώ οι ερευνητικοί οργανισμοί και τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς θα πρέπει να συνεχίσουν να αποτελούν τους επωφελούμενους αυτής της εξαίρεσης, θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να βασίζονται στους ιδιωτικούς εταίρους τους για τη διεξαγωγή της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης των τεχνολογικών εργαλείων τους.
- = -
(14) Οι ερευνητικοί οργανισμοί και τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένων των προσώπων που συνδέονται με αυτά, θα πρέπει να καλύπτονται από την εξαίρεση της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων όσον αφορά το περιεχόμενο στο οποίο έχουν νόμιμη πρόσβαση. Η νόμιμη πρόσβαση θα πρέπει να νοείται ότι καλύπτει την πρόσβαση σε περιεχόμενο στη βάση μιας πολιτικής ανοικτής πρόσβασης ή μέσω συμβατικών ρυθμίσεων μεταξύ δικαιούχων και ερευνητικών οργανισμών ή ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως οι συνδρομές, ή με άλλα νόμιμα μέσα. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις συνδρομών από ερευνητικούς οργανισμούς ή ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, τα συνδεόμενα με αυτά πρόσωπα που καλύπτονται από τις εν λόγω συνδρομές θα πρέπει να θεωρείται ότι έχουν νόμιμη πρόσβαση. Η νόμιμη πρόσβαση θα πρέπει επίσης να καλύπτει την πρόσβαση σε περιεχόμενο που διατίθεται ελεύθερα στο διαδίκτυο.
- = -
(15) Οι ερευνητικοί οργανισμοί και τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, για παράδειγμα για τη μεταγενέστερη επικύρωση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας, να χρειαστεί να διατηρούν αντίγραφα τα οποία παρήγαγαν δυνάμει της εξαίρεσης για τους σκοπούς της διενέργειας της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων. Στις περιπτώσεις αυτές, τα αντίγραφα θα πρέπει να αποθηκεύονται σε ασφαλές περιβάλλον. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να αποφασίζουν, σε εθνικό επίπεδο και έπειτα από διαβουλεύσεις με τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, σχετικά με τις περαιτέρω συγκεκριμένες ρυθμίσεις για τη διατήρηση των αντιγράφων, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας διορισμού αξιόπιστων φορέων για το σκοπό της αποθήκευσης των εν λόγω αντιγράφων. Προκειμένου να μην περιοριστεί αδικαιολόγητα η εφαρμογή της εξαίρεσης, οι ρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να είναι αναλογικές και να περιορίζονται στο μέτρο που είναι αναγκαίο για τη διατήρηση των αντιγράφων με ασφαλή τρόπο και την πρόληψη μη εγκεκριμένων χρήσεων. Χρήσεις για σκοπούς επιστημονικής έρευνας άλλους από την εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων, όπως η επιστημονική αξιολόγηση από ομοτίμους και η από κοινού έρευνα, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να καλύπτονται, κατά περίπτωση, από την εξαίρεση ή τον περιορισμό που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 στοιχείο α) της οδηγίας 2001/29/ΕΚ.
- = -
(17) Λαμβάνοντας υπόψη τη φύση και το πεδίο εφαρμογής της εξαίρεσης, η οποία περιορίζεται σε οντότητες που διεξάγουν επιστημονική έρευνα, κάθε ενδεχόμενη βλάβη των δικαιούχων που προκαλείται μέσω αυτής της εξαίρεσης θα είναι ελάχιστη. Κατά συνέπεια, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να προβλέψουν αποζημίωση των δικαιούχων σε σχέση με τις χρήσεις που εμπίπτουν στις εξαιρέσεις της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων που θεσπίζονται με την παρούσα οδηγία.
- = -
(18) Επιπλέον, πέρα από τη σημασία τους στο πλαίσιο της επιστημονικής έρευνας, οι τεχνικές εξόρυξης κειμένων και δεδομένων χρησιμοποιούνται ευρέως τόσο από ιδιωτικούς όσο και από δημόσιους φορείς για την ανάλυση μεγάλων όγκων δεδομένων σε διάφορους τομείς της ζωής και για διάφορους σκοπούς, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών υπηρεσιών, των σύνθετων επιχειρηματικών αποφάσεων και της ανάπτυξης νέων εφαρμογών ή τεχνολογιών. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να διατηρούν τη δυνατότητα να χορηγούν άδεια για τη χρήση των έργων τους και άλλων αντικειμένων προστασίας που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της υποχρεωτικής εξαίρεσης που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία για την εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων για τους σκοπούς της επιστημονικής έρευνας και των υφιστάμενων εξαιρέσεων και περιορισμών που προβλέπονται στην οδηγία 2001/29/ΕΚ. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι οι χρήστες εξόρυξης κειμένων και δεδομένων μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με ανασφάλεια δικαίου ως προς το αν οι αναπαραγωγές και οι εξαγωγές που πραγματοποιούνται για σκοπούς εξόρυξης κειμένων και δεδομένων μπορούν να διενεργηθούν επί έργων στα οποία η πρόσβαση είναι νόμιμη ή άλλων αντικειμένων προστασίας, ιδίως όταν οι αναπαραγωγές ή οι εξαγωγές που πραγματοποιούνται για σκοπούς τεχνικής διεργασίας δεν πληρούν όλες τις προϋποθέσεις της υφιστάμενης εξαίρεσης για τις προσωρινές πράξεις αναπαραγωγής, που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 της οδηγίας 2001/29/ΕΚ. Προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου σε τέτοιες περιπτώσεις και να ενθαρρυνθεί η καινοτομία και στον ιδιωτικό τομέα, η παρούσα οδηγία θα πρέπει να προβλέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, την εξαίρεση ή τον περιορισμό των αναπαραγωγών και των εξαγωγών έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, για τους σκοπούς της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων και να επιτρέπει τη διατήρηση των αντιγράφων για όσο διάστημα είναι αναγκαίο για τους σκοπούς αυτούς της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων.
- = -