(32) Przepisy dotyczące licencji zbiorowych niedostępnych w obrocie handlowym utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną mogą nie przewidywać rozwiązania dla wszystkich przypadków, gdy instytucje dziedzictwa kulturowego napotykają trudności w uzyskaniu wszystkich koniecznych zezwoleń od podmiotów uprawnionych na korzystanie z niedostępnych w obrocie handlowym utworów i innych przedmiotów objętych ochroną.
Sytuacja taka może mieć miejsce, na przykład, gdy w przypadku określonego rodzaju utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną nie ma praktyki zbiorowego zarządzania prawami lub gdy odnośna organizacja zbiorowego zarządzania nie jest w wystarczającym stopniu reprezentatywna dla danej kategorii podmiotów uprawnionych i kategorii odnośnych praw.
W takich szczególnych przypadkach instytucje dziedzictwa kulturowego powinny mieć możliwość udostępniania w internecie we wszystkich państwach członkowskich niedostępnych w obrocie handlowym utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną, które znajdują się na stałe w ich zbiorach, na podstawie zharmonizowanego wyjątku od prawa autorskiego i praw pokrewnych lub ograniczenia tych praw.
Ważne jest, aby korzystanie na podstawie tego wyjątku lub ograniczenia miało miejsce jedynie wtedy, gdy spełnione są określone warunki, zwłaszcza w odniesieniu do dostępności licencji.
Braku umów dotyczących warunków udzielania licencji nie powinno się interpretować jako braku dostępności licencji.
- = -
(38) Przy ustalaniu, czy utwory i inne przedmioty objęte ochroną są niedostępne w obrocie handlowym, należy podjąć rozsądne działania mające na celu ocenę ich dostępności dla odbiorców w zwyczajowych kanałach handlowych, z uwzględnieniem cech charakterystycznych danego utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną lub konkretnego zbioru utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną.
Państwa członkowskie powinny mieć swobodę określania, kto ponosi odpowiedzialności za podjęcie tych rozsądnych działań.
Rozsądnych działań nie powinno się powtarzać, niemniej powinny one uwzględniać każdy łatwo dostępny dowód przyszłej dostępności utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną w zwyczajowych kanałach handlowych.
Indywidualna ocena poszczególnych utworów powinna być wymagana wyłącznie wtedy, gdy jest to uznane za rozsądne z uwagi na dostępność odnośnych informacji, prawdopodobieństwo dostępności handlowej i szacowany koszt transakcji.
Weryfikację dostępności utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną zazwyczaj powinno się przeprowadzać w państwie członkowskim, w którym dana instytucja_dziedzictwa_kulturowego ma siedzibę, chyba że za rozsądną uznaje się weryfikację transgraniczną, na przykład w przypadku gdy istnieją łatwo dostępne informacje wskazujące, że utwór literacki został najpierw opublikowany w danej wersji językowej w innym państwie członkowskim.
W wielu przypadkach status niedostępności danego zbioru utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną w obrocie handlowym można określać za pomocą proporcjonalnego mechanizmu, takiego jak kontrola wyrywkowa.
Ograniczona dostępność danego utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną, jak na przykład jego dostępność w sklepach z produktami używanymi lub teoretyczna możliwość uzyskania licencji na dany utwór lub inny przedmiot objęty ochroną nie powinny być uznawane za dostępność dla odbiorców w zwyczajowych kanałach handlowych.
- = -
(45) Z uwagi na charakter niektórych sposobów korzystania, wraz ze zwykle dużą liczbą odnośnych utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną, koszt związany z weryfikacją indywidualnych praw w przypadku każdego zainteresowanego podmiotu uprawnionego jest zbyt wysoki.
W rezultacie jest mało prawdopodobne, aby – bez skutecznych mechanizmów udzielania licencji zbiorowych – odbyły się wszystkie transakcje w danych obszarach, które są konieczne, aby możliwe było korzystania z tych utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną.
Udzielanie przez organizacje zbiorowego zarządzania rozszerzonych licencji zbiorowych i podobne mechanizmy mogą umożliwić zawieranie porozumień w tych obszarach, w których licencje zbiorowe oparte na zezwoleniu podmiotów uprawnionych nie zapewniają wyczerpującego rozwiązania w odniesieniu do objęcia wszystkich utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną, które ma być stosowane.
Mechanizmy takie uzupełniają zbiorowe zarządzanie prawami w oparciu o indywidualne zezwolenia podmiotów uprawnionych, zapewniając użytkownikom w niektórych przypadkach całkowitą pewność prawa.
Jednocześnie dają podmiotom uprawnionym możliwość odnoszenia korzyści ze zgodnego z prawem korzystania z ich utworów.
- = -
(47) Istotne jest, aby mechanizmy udzielania licencji zbiorowych z rozszerzonym skutkiem były stosowane tylko w odniesieniu do dokładnie określonych przypadków korzystania, w których uzyskanie upoważnienia bezpośrednio od podmiotów uprawnionych jest zazwyczaj uciążliwe i niepraktyczne w takim stopniu, że zawarcie umowy licencji, a mianowicie takiej, której przedmiotem byłaby licencja obejmująca wszystkie zainteresowane podmioty uprawnione, jest mało prawdopodobne ze względu na charakter korzystania lub rodzaje danych utworów lub przedmiotów objętych ochroną.
Takie mechanizmy powinny być oparte na obiektywnych, przejrzystych i niedyskryminacyjnych kryteriach traktowania podmiotów uprawnionych, w tym podmiotów uprawnionych niebędących członkami organizacji zbiorowego zarządzania.
W szczególności fakt, że zainteresowane podmioty uprawnione nie są obywatelami ani nie mają miejsca zamieszkania lub siedziby w państwie członkowskim użytkownika, który ubiega się o udzielenie licencji, nie powinien sam w sobie być powodem uznania weryfikacji praw za uciążliwe i niepraktyczne do tego stopnia, aby uzasadniało to stosowanie takich mechanizmów.
Równie ważne jest, aby korzystanie na podstawie licencji nie miało niekorzystnego wpływu na wartość majątkową odnośnych praw ani nie pozbawiło podmiotów uprawnionych znaczących korzyści handlowych.
- = -