(3) Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις εξακολουθούν να μεταβάλλουν τον τρόπο δημιουργίας, παραγωγής, διανομής και εκμετάλλευσης έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας. Νέα επιχειρηματικά μοντέλα και νέοι φορείς εξακολουθούν να εμφανίζονται. Η σχετική νομοθεσία πρέπει να διασφαλιστεί ως προς τις μελλοντικές εξελίξεις ώστε να μην περιορίζει την τεχνολογική ανάπτυξη. Οι στόχοι και οι αρχές που θεσπίζονται από το ενωσιακό πλαίσιο πνευματικής ιδιοκτησίας παραμένουν σταθεροί. Ωστόσο, η ανασφάλεια δικαίου παραμένει, τόσο για τους δικαιούχους όσο και τους χρήστες όσον αφορά ορισμένες χρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών χρήσεων, έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας στο ψηφιακό περιβάλλον. Όπως ορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 9ης Δεκεμβρίου 2015 με τίτλο «Προς ένα σύγχρονο, πιο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας», σε ορισμένους τομείς είναι απαραίτητη η προσαρμογή και η συμπλήρωση του υφιστάμενου πλαισίου της Ένωσης για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, με τη διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων. Η παρούσα οδηγία προβλέπει κανόνες για την προσαρμογή ορισμένων εξαιρέσεων και περιορισμών επί των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων σε ψηφιακά και διασυνοριακά περιβάλλοντα, καθώς και μέτρα για τη διευκόλυνση ορισμένων πρακτικών χορήγησης αδειών, ιδίως αλλά όχι αποκλειστικά όσον αφορά τη διάδοση έργων μη διαθέσιμων στο εμπόριο και άλλων αντικειμένων προστασίας και την επιγραμμική διαθεσιμότητα οπτικοακουστικών έργων σε πλατφόρμες διάθεσης βίντεο κατά παραγγελία για τη διασφάλιση ευρύτερης πρόσβασης στο περιεχόμενο. Επίσης, περιέχει επίσης κανόνες για τη διευκόλυνση της χρήσης του περιεχομένου που έχει καταστεί κοινό κτήμα. Προκειμένου να επιτευχθεί η εύρυθμη και δίκαιη λειτουργία της αγοράς για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, θα πρέπει επίσης να θεσπιστούν κανόνες σχετικά με τα δικαιώματα επί εκδόσεων, με τη χρήση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας από παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών οι οποίοι αποθηκεύουν και παρέχουν πρόσβαση σε περιεχόμενο που αναφορτώνεται από τους χρήστες, με τη διαφάνεια των συμβάσεων των δημιουργών και των ερμηνευτών, με την αμοιβή των δημιουργών και των ερμηνευτών, καθώς και ένας μηχανισμός για την ανάκληση των δικαιωμάτων τα οποία οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές έχουν μεταβιβάσει κατ' αποκλειστικότητα.
- = -
(12) Οι ερευνητικοί οργανισμοί σε ολόκληρη την Ένωση καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα οντοτήτων που έχουν ως πρωταρχικό στόχο τη διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας ή τον συνδυασμό της έρευνας με την παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Ο όρος «επιστημονική έρευνα», κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να νοείται ότι καλύπτει τόσο τις φυσικές επιστήμες όσο και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Λόγω της πολυμορφίας αυτών των οντοτήτων, είναι σημαντικό να υπάρχει κοινή αντίληψη ως προς τους ερευνητικούς οργανισμούς. Θα πρέπει, για παράδειγμα, να καλύπτουν, επιπροσθέτως των πανεπιστημίων ή άλλων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των βιβλιοθηκών τους, επίσης οντότητες όπως ερευνητικά ιδρύματα και νοσοκομεία που διεξάγουν έρευνα. Παρά τις διαφορετικές νομικές μορφές και δομές, οι ερευνητικοί οργανισμοί των κρατών μελών έχουν γενικά το κοινό στοιχείο ότι δραστηριοποιούνται είτε σε μη κερδοσκοπική βάση είτε στο πλαίσιο αποστολής δημοσίου συμφέροντος αναγνωρισμένης από το κράτος. Μια τέτοια αποστολή δημοσίου συμφέροντος θα μπορούσε, για παράδειγμα, να αποτυπωθεί μέσω της δημόσιας χρηματοδότησης ή μέσω διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας ή δημόσιων συμβάσεων. Αντιστρόφως, οι οργανισμοί επί των οποίων ασκείται αποφασιστική επιρροή από εμπορικές επιχειρήσεις, δυνάμει της οποίας επιτρέπεται στις επιχειρήσεις αυτές η άσκηση ελέγχου λόγω διαρθρωτικών περιστάσεων, όπως μέσω της ιδιότητάς τους ως μετόχου ή μέλους, ο οποίος θα μπορούσε να οδηγήσει στην προνομιακή πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας, δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως ερευνητικοί οργανισμοί για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας.
- = -
(78) Ορισμένες συμβάσεις για την εκμετάλλευση δικαιωμάτων που έχουν εναρμονιστεί σε επίπεδο Ένωσης είναι μακράς διάρκειας, παρέχοντας λίγες ευκαιρίες στους δημιουργούς και τους ερμηνευτές να τις επαναδιαπραγματευτούν με τους αντισυμβαλλομένους ή τους διαδόχους τους όταν η οικονομική αξία των δικαιωμάτων αποδεικνύεται σημαντικά υψηλότερη απ' όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί. Επομένως, με την επιφύλαξη του εφαρμοστέου στα κράτη μέλη δικαίου για τις συμβάσεις, θα πρέπει να προβλεφθεί μηχανισμός αναπροσαρμογής της αμοιβής σε περιπτώσεις που η αρχικά συμφωνηθείσα αμοιβή στο πλαίσιο χορήγησης άδειας χρήσης ή μεταβίβασης δικαιωμάτων καθίσταται προδήλως δυσανάλογα χαμηλή σε σύγκριση με τα σχετικά έσοδα που προέρχονται από την επακόλουθη εκμετάλλευση του έργου ή της υλικής ενσωμάτωσης της ερμηνείας από τον αντισυμβαλλόμενο του δημιουργού ή του ερμηνευτή. Όλα τα έσοδα που σχετίζονται με την υπόθεση, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, των εσόδων εμπορευματοποίησης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την εκτίμηση της δυσαναλογίας είναι. Η αξιολόγηση της κατάστασης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ειδικές συνθήκες κάθε περίπτωσης, συμπεριλαμβανομένης της συμβολής του δημιουργού ή του ερμηνευτή, καθώς και τις ιδιαιτερότητες και τις πρακτικές αμοιβής των διαφορετικών τομέων περιεχομένου, και κατά πόσον η σύμβαση βασίζεται σε συμφωνία που προκύπτει από συλλογικές διαπραγματεύσεις. Οι εκπρόσωποι των δημιουργών και των ερμηνευτών, οι δεόντως εξουσιοδοτημένοι σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, σε συμμόρφωση με το δίκαιο της Ένωσης, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν συνδρομή σε έναν ή περισσότερους δημιουργούς ή ερμηνευτές σε σχέση με τα αιτήματα για την προσαρμογή των συμβάσεων, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τα συμφέροντα άλλων δημιουργών ή ερμηνευτών κατά περίπτωση.
- = -
(79) Οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές είναι συχνά διστακτικοί ως προς την επιβολή δικαιωμάτων τους έναντι των αντισυμβαλλομένων τους ενώπιον δικαστηρίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επομένως να προβλέψουν εναλλακτική διαδικασία επίλυσης διαφορών για την εξέταση αιτημάτων από δημιουργούς και ερμηνευτές ή από εκπροσώπους που λειτουργούν για λογαριασμό τους, που αφορούν τις υποχρεώσεις διαφάνειας και τον μηχανισμό αναπροσαρμογής συμβάσεων. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν είτε να δημιουργήσουν έναν νέο φορέα ή μηχανισμό ή να βασιστούν σε υφιστάμενο φορέα ή μηχανισμό που ικανοποιεί τους όρους της παρούσας οδηγίας, ανεξάρτητα από το αν οι φορείς ή οι μηχανισμοί αυτοί βρίσκονται υπό την αιγίδα του κλάδου ή είναι δημόσιοι, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης όπου εντάσσονται στο εθνικό δικαστικό σύστημα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευελιξία να αποφασίζουν τον τρόπο κατανομής των δαπανών της διαδικασίας επίλυσης διαφορών. Αυτή η εναλλακτική διαδικασία επίλυσης διαφορών δεν πρέπει να θίγει το δικαίωμα των μερών να διεκδικούν και να προασπίζονται τα δικαιώματά τους προσφεύγοντας στα δικαστήρια.
- = -
(81) Οι διατάξεις σχετικά με τη διαφάνεια, τον μηχανισμό προσαρμογής συμβάσεων και τις διαδικασίες εναλλακτικής επίλυσης διαφορών που θεσπίζονται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα και τα μέρη δεν θα πρέπει να μπορούν να παρεκκλίνουν από αυτές τις διατάξεις, είτε στις συμβάσεις μεταξύ δημιουργών, ερμηνευτών και των αντισυμβαλλομένων τους, είτε σε συμφωνίες μεταξύ των εν λόγω αντισυμβαλλομένων και τρίτων μερών, όπως οι συμφωνίες τήρησης του απορρήτου. Κατά συνέπεια, το άρθρο 3 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 593/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (17), θα πρέπει να εφαρμόζεται υπό την έννοια ότι στην περίπτωση όπου όλα τα άλλα σχετικά με την περίπτωση δεδομένα τη στιγμή επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου εντοπίζονται σε ένα ή σε περισσότερα κράτη μέλη, η επιλογή από τα μέρη εφαρμοστέου δικαίου άλλου από εκείνο κράτους μέλους δεν θίγει την εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με τη διαφάνεια, τους μηχανισμούς προσαρμογής συμβάσεων και τις διαδικασίες εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, όπως εφαρμόζονται στο κράτος μέλος του δικάζοντος δικαστή.
- = -