keyboard_tab Diritto d'autore 2019/0790 EL

(18) Επιπλέον, πέρα από τη σημασία τους στο πλαίσιο της επιστημονικής έρευνας, οι τεχνικές εξόρυξης κειμένων και δεδομένων χρησιμοποιούνται ευρέως τόσο από ιδιωτικούς όσο και από δημόσιους φορείς για την ανάλυση μεγάλων όγκων δεδομένων σε διάφορους τομείς της ζωής και για διάφορους σκοπούς, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών υπηρεσιών, των σύνθετων επιχειρηματικών αποφάσεων και της ανάπτυξης νέων εφαρμογών ή τεχνολογιών. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να διατηρούν τη δυνατότητα να χορηγούν άδεια για τη χρήση των έργων τους και άλλων αντικειμένων προστασίας που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της υποχρεωτικής εξαίρεσης που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία για την εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων για τους σκοπούς της επιστημονικής έρευνας και των υφιστάμενων εξαιρέσεων και περιορισμών που προβλέπονται στην οδηγία 2001/29/ΕΚ. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι οι χρήστες εξόρυξης κειμένων και δεδομένων μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με ανασφάλεια δικαίου ως προς το αν οι αναπαραγωγές και οι εξαγωγές που πραγματοποιούνται για σκοπούς εξόρυξης κειμένων και δεδομένων μπορούν να διενεργηθούν επί έργων στα οποία η πρόσβαση είναι νόμιμη ή άλλων αντικειμένων προστασίας, ιδίως όταν οι αναπαραγωγές ή οι εξαγωγές που πραγματοποιούνται για σκοπούς τεχνικής διεργασίας δεν πληρούν όλες τις προϋποθέσεις της υφιστάμενης εξαίρεσης για τις προσωρινές πράξεις αναπαραγωγής, που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 της οδηγίας 2001/29/ΕΚ. Προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου σε τέτοιες περιπτώσεις και να ενθαρρυνθεί η καινοτομία και στον ιδιωτικό τομέα, η παρούσα οδηγία θα πρέπει να προβλέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, την εξαίρεση ή τον περιορισμό των αναπαραγωγών και των εξαγωγών έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, για τους σκοπούς της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων και να επιτρέπει τη διατήρηση των αντιγράφων για όσο διάστημα είναι αναγκαίο για τους σκοπούς αυτούς της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων.

(19) Το άρθρο 5 παράγραφος 3 στοιχείο α) της οδηγίας 2001/29/ΕΚ επιτρέπει στα κράτη μέλη να προβλέπουν την εξαίρεση ή τον περιορισμό των δικαιωμάτων αναπαραγωγής, παρουσίασης στο κοινό και διάθεσης στο κοινό έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας κατά τρόπο ώστε τα μέλη του κοινού να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά σε τόπο και χρόνο που επιλέγει ο καθένας ατομικά για τον αποκλειστικό σκοπό της χρήσης χάριν παραδείγματος κατά τη διδασκαλία. Επιπλέον, το άρθρο 6 παράγραφος 2 στοιχείο β) και το άρθρο 9 στοιχείο β) της οδηγίας 96/9/ΕΚ επιτρέπουν τη χρήση βάσης δεδομένων και την εξαγωγή ουσιώδους μέρους του περιεχομένου της για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Το πεδίο εφαρμογής των εν λόγω εξαιρέσεων ή περιορισμών όπως εφαρμόζονται στις ψηφιακές χρήσεις δεν είναι σαφές. Επιπλέον, δεν υπάρχει επαρκής σαφήνεια ως προς το κατά πόσον οι εν λόγω εξαιρέσεις ή περιορισμοί τυγχάνουν εφαρμογής στην περίπτωση παροχής επιγραμμικής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Επιπροσθέτως, στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο δεν υπάρχει πρόβλεψη σχετικά με τον διασυνοριακό αντίκτυπο. Η κατάσταση αυτή μπορεί να δημιουργήσει προσκόμματα στην ανάπτυξη ψηφιακά υποστηριζόμενων δραστηριοτήτων διδασκαλίας και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Συνεπώς, η εισαγωγή μιας νέας υποχρεωτικής εξαίρεσης ή περιορισμού είναι απαραίτητη προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα τυγχάνουν πλήρους ασφάλειας δικαίου κατά τη χρήση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας σε ψηφιακές διδακτικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των επιγραμμικών και διασυνοριακών.

(23) Υπάρχουν διάφορες ρυθμίσεις, βάσει της εφαρμογής της εξαίρεσης ή του περιορισμού που προβλέπεται στην οδηγία 2001/29/ΕΚ ή συμφωνιών χορήγησης αδειών που καλύπτουν περαιτέρω χρήσεις σε σειρά κρατών μελών, με στόχο τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών χρήσεων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας. Αυτές οι ρυθμίσεις έχουν συνήθως αναπτυχθεί λαμβανομένων υπόψη των αναγκών των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των διαφόρων επιπέδων εκπαίδευσης. Ενώ είναι ουσιαστικής σημασίας η εναρμόνιση του πεδίου εφαρμογής της νέας, υποχρεωτικής εξαίρεσης ή περιορισμού σε σχέση με τις ψηφιακές χρήσεις και τις διασυνοριακές διδακτικές δραστηριότητες, οι λεπτομέρειες εφαρμογής μπορεί να διαφέρουν από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, στον βαθμό που δεν παρακωλύουν την αποτελεσματική εφαρμογή της εξαίρεσης ή του περιορισμού ή των διασυνοριακών χρήσεων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, για παράδειγμα, να παραμένουν ελεύθερα να απαιτούν η χρήση των έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας να μην προσβάλλει τα ηθικά δικαιώματα των δημιουργών και των ερμηνευτών. Αυτό θα πρέπει να επιτρέπει στα κράτη μέλη να βασιστούν στις υφιστάμενες ρυθμίσεις που έχουν θεσπιστεί σε εθνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να υποβάλλουν την εφαρμογή της εξαίρεσης ή του περιορισμού, εν όλω ή εν μέρει, στη διαθεσιμότητα κατάλληλων αδειών, οι οποίες να καλύπτουν τουλάχιστον τις ίδιες χρήσεις με αυτές που επιτρέπονται δυνάμει της εξαίρεσης ή του περιορισμού. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι, όταν οι άδειες καλύπτουν μόνο εν μέρει τις χρήσεις που επιτρέπονται δυνάμει της εξαίρεσης ή του περιορισμού, όλες οι άλλες χρήσεις εξακολουθούν να υπόκεινται στην εξαίρεση ή τον περιορισμό.

(27) Τα κράτη μέλη θα πρέπει επομένως να προβλέψουν εξαίρεση δυνάμει της οποίας θα επιτρέπεται στα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς να αναπαράγουν έργα και άλλα αντικείμενα προστασίας που βρίσκονται μόνιμα στις συλλογές τους, με σκοπό τη διατήρησή τους, με σκοπό, για παράδειγμα, την αντιμετώπιση της τεχνολογικής απαρχαίωσης ή της φθοράς των αρχικών υποθεμάτων ή την ασφάλιση έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας. Η εξαίρεση αυτή θα πρέπει να επιτρέπει τη δημιουργία αντιγράφων με το κατάλληλο εργαλείο, μέσο ή τεχνολογία διατήρησης, σε οποιαδήποτε μορφή ή μέσο, στον απαιτούμενο αριθμό, σε οποιοδήποτε στάδιο της ύπαρξης ενός έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας και στον βαθμό που απαιτείται για σκοπούς διατήρησης. Οι πράξεις αναπαραγωγής που πραγματοποιούνται από τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς για σκοπούς άλλους από τη διατήρηση έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας στις μόνιμες συλλογές τους θα πρέπει να εξακολουθούν να υπόκεινται στην εξουσιοδότηση των δικαιούχων, εκτός εάν επιτρέπονται από άλλες εξαιρέσεις ή περιορισμούς που προβλέπονται στο δίκαιο της Ένωσης.

(46) Δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας που αποκτά η ικανότητα προσφοράς ευέλικτων σχημάτων χορήγησης αδειών στην ψηφιακή εποχή, και της αυξανόμενης χρήσης αυτών των σχημάτων, τα κράτη μέλη πρέπει να είναι σε θέση να προβλέπουν μηχανισμούς χορήγησης αδειών που επιτρέπουν στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης να χορηγούν άδειες, σε εθελοντική βάση, ανεξάρτητα από το αν όλοι οι δικαιούχοι έχουν εξουσιοδοτήσει τον εν λόγω οργανισμό να προβαίνει σε αυτήν την ενέργεια. Τα κράτη μέλη πρέπει να είναι σε θέση να διατηρούν και να θεσπίζουν τέτοιους μηχανισμούς σύμφωνα με τις εθνικές τους παραδόσεις, πρακτικές ή συνθήκες, με την επιφύλαξη των διασφαλίσεων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία και σε συμμόρφωση με το ενωσιακό δίκαιο και τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ένωσης. Αυτοί οι μηχανισμοί θα πρέπει να έχουν ισχύ μόνο στην επικράτεια του οικείου κράτους μέλους, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά από το δίκαιο της Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευελιξία να επιλέγουν τον συγκεκριμένο τύπο μηχανισμού που θα επιτρέπει οι άδειες για έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας να επεκτείνονται στα δικαιώματα των δικαιούχων που δεν έχουν εξουσιοδοτήσει τον οργανισμό που συνάπτει τη συμφωνία, υπό τον όρο ότι αυτός ο μηχανισμός είναι σύμφωνος με το δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για τη συλλογική διαχείριση των δικαιωμάτων που προβλέπονται στην οδηγία 2014/26/ΕΕ. Ειδικότερα, οι εν λόγω μηχανισμοί θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι το άρθρο 7 της οδηγίας 2014/26/ΕΕ εφαρμόζεται σε δικαιούχους που δεν είναι μέλη του οργανισμού που συνάπτει τη συμφωνία. Οι εν λόγω μηχανισμοί μπορούν να περιλαμβάνουν τη χορήγηση συλλογικών αδειών με διευρυμένη ισχύ, αναθέσεις και τεκμήρια εκπροσώπησης. Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας σχετικά με τη χορήγηση συλλογικών αδειών δεν θα πρέπει να θίγουν την υφιστάμενη ικανότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μηχανισμούς υποχρεωτικής συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων ή άλλους μηχανισμούς χορήγησης συλλογικών αδειών με διευρυμένη ισχύ, όπως αυτός που περιλαμβάνεται στο άρθρο 3 της οδηγίας 93/83/ΕΟΚ του Συμβουλίου (12).

(52) Προς διευκόλυνση της χορήγησης αδειών για τα δικαιώματα επί οπτικοακουστικών έργων σε υπηρεσίες βίντεο κατά παραγγελία θα πρέπει να απαιτείται τα κράτη μέλη να προβλέπουν ένα μηχανισμό διαπραγμάτευσης που επιτρέπει στα μέρη τα οποία επιθυμούν να συνάψουν συμφωνία να βασίζονται στη βοήθεια ενός αμερόληπτου οργάνου ή ενός ή περισσότερων διαμεσολαβητών, Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν είτε να δημιουργήσουν έναν νέο φορέα ή να βασιστούν σε υφιστάμενο φορέα που να πληροί τις προϋποθέσεις της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να ορίσουν έναν ή περισσότερους αρμόδιους φορείς ή διαμεσολαβητές. Ο εν λόγω φορέας ή οι διαμεσολαβητές θα πρέπει να πραγματοποιούν συναντήσεις με τα μέρη και να βοηθούν στις διαπραγματεύσεις με παροχή επαγγελματικής, αμερόληπτης και εξωτερικής συμβουλευτικής. Όταν η διαπραγμάτευση αφορά μέρη από διαφορετικά κράτη μέλη και όπου αυτά τα μέρη αποφασίσουν να κάνουν χρήση του μηχανισμού διαπραγμάτευσης θα πρέπει να συμφωνήσουν εκ των προτέρων σχετικά με το αρμόδιο κράτος μέλος.. Ο φορέας ή οι διαμεσολαβητές θα μπορούν να συναντιούνται με τα μέρη για να διευκολύνουν την έναρξη διαπραγματεύσεων ή κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη διευκόλυνση της σύναψης συμφωνίας. Η συμμετοχή σε αυτό τον μηχανισμό διαπραγμάτευσης και η επακόλουθη σύναψη συμφωνιών θα πρέπει να είναι εθελοντική και δεν πρέπει να θίγει τη συμβατική ελευθερία των μερών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να αποφασίζουν σχετικά με τη συγκεκριμένη λειτουργία του μηχανισμού διαπραγματεύσεων, συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος και της διάρκειας της βοήθειας στις διαπραγματεύσεις και της ανάληψης των δαπανών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι διοικητικές και οικονομικές επιβαρύνσεις παραμένουν αναλογικές ώστε να εξασφαλίζεται η αποδοτικότητα του μηχανισμού διαπραγματεύσεων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν το διάλογο μεταξύ των αντιπροσωπευτικών οργανισμών, χωρίς αυτό να αποτελεί υποχρέωση για τα κράτη μέλη.

(60) Οι εκδότες, συμπεριλαμβανομένων των εκδοτών τύπου, βιβλίων ή επιστημονικών εκδόσεων ή μουσικών εκδόσεων, συχνά λειτουργούν με βάση τη μεταβίβαση των δικαιωμάτων δημιουργού μέσω συμβατικών συμφωνιών ή νομοθετικών διατάξεων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εκδότες πραγματοποιούν μια επένδυση για την εκμετάλλευση των έργων που περιλαμβάνονται στις εκδόσεις τους και μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να στερηθούν έσοδα όταν τα εν λόγω έργα χρησιμοποιούνται δυνάμει εξαιρέσεων ή περιορισμών, όπως αυτοί που αφορούν την ιδιωτική αντιγραφή και τη φωτοαναπαραγωγή, συμπεριλαμβανομένων των αντίστοιχων υφιστάμενων εθνικών συστημάτων για τη φωτοαναπαραγωγή στα κράτη μέλη, ή στο πλαίσιο συστημάτων δημόσιου δανεισμού. Σε αρκετά κράτη μέλη, η αποζημίωση για τις χρήσεις δυνάμει των εν λόγω εξαιρέσεων ή περιορισμών επιμερίζεται μεταξύ των δημιουργών και των εκδοτών. Για να λαμβάνεται υπόψη αυτή η κατάσταση και να ενισχύεται η ασφάλεια δικαίου για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, η παρούσα οδηγία επιτρέπει στα κράτη μέλη που έχουν υφιστάμενα συστήματα για τον επιμερισμό των αμοιβών μεταξύ δημιουργών και εκδοτών να τα διατηρήσουν. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα κράτη μέλη που διέθεταν τέτοιους μηχανισμούς επιμερισμού αμοιβών πριν από την 12η Νοεμβρίου 2015, αν και σε άλλα κράτη μέλη η αμοιβή δεν επιμερίζεται και οφείλεται αποκλειστικά στους δημιουργούς σύμφωνα με τις εθνικές πολιτιστικές πολιτικές. Ενώ η παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται χωρίς διακρίσεις σε όλα τα κράτη μέλη, θα πρέπει να σέβεται τις παραδόσεις στον εν λόγω τομέα και να μην υποχρεώνει τα κράτη μέλη που επί του παρόντος δεν διαθέτουν τέτοια συστήματα επιμερισμού αμοιβών να τα εισάγουν. Τούτο δεν θα πρέπει να επηρεάζει τις υφιστάμενες ή μελλοντικές ρυθμίσεις στα κράτη μέλη όσον αφορά τις αμοιβές στο πλαίσιο του δημόσιου δανεισμού.

(80) Όταν οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές παραχωρούν άδειες χρήσεις ή μεταβιβάζουν τα δικαιώματά τους, αναμένουν ότι το έργο τους ή η ερμηνεία τους θα αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης. Ωστόσο, θα μπορούσαν ορισμένες φορές έργα ή ερμηνείες που έχουν αποτελέσει αντικείμενο χορήγησης άδειας ή μεταβίβασης να μην αποτελέσουν αντικείμενο καμίας εκμετάλλευσης. Όταν τα δικαιώματα αυτά έχουν μεταβιβαστεί κατ' αποκλειστικότητα, οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές δεν μπορούν να ζητήσουν από άλλον μέρος να εκμεταλλευθεί το έργο τους ή τις ερμηνείες τους. Στην περίπτωση αυτή, και μετά την πάροδο εύλογου χρονικού διαστήματος, οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επωφελούνται από έναν μηχανισμό ανάκλησης δικαιωμάτων που θα τους επιτρέπει να μεταβιβάζουν ή να παραχωρούν άδεια χρήσης των δικαιωμάτων τους σε άλλο πρόσωπο. Δεδομένου ότι η εκμετάλλευση έργων ή ερμηνειών μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τους τομείς, θα μπορούσαν να θεσπιστούν ειδικές διατάξεις σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες των τομέων – όπως ο οπτικοακουστικός τομέας – ή των έργων ή ερμηνειών, προβλέποντας ιδίως χρονικά πλαίσια για το δικαίωμα ανάκλησης. Προκειμένου να προστατεύονται τα έννομα συμφέροντα των δικαιοδόχων και των εκδοχέων των δικαιωμάτων και να αποτρέπονται οι καταχρηστικές πρακτικές και να λαμβάνεται υπόψη ότι απαιτείται κάποιο χρονικό διάστημα προτού ένα έργο ή ερμηνεία αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης στην πράξη, οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές θα πρέπει να είναι σε θέση να ασκούν το δικαίωμα ανάκλησης σύμφωνα με ορισμένες διαδικαστικές προϋποθέσεις και μόνο μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα μετά τη σύναψη της συμφωνίας παραχώρησης άδειας χρήσης ή μεταβίβασης δικαιώματος. Επιτρέπεται τα κράτη μέλη να ρυθμίζουν την άσκηση του δικαιώματος ανάκλησης στην περίπτωση έργων ή ερμηνειών στα οποία εμπλέκονται πολλοί δημιουργοί ή ερμηνευτές, λαμβανομένης υπόψη της σχετικής σημασίας των μεμονωμένων συμβόλων.