keyboard_tab Diritto d'autore 2019/0790 EL

(8) Οι νέες τεχνολογίες παρέχουν τη δυνατότητα αυτοματοποιημένης υπολογιστικής ανάλυσης πληροφοριών σε ψηφιακή μορφή, όπως κειμένων, ήχων, εικόνων ή δεδομένων, η οποία είναι ευρέως γνωστή ως εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων. Η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων καθιστά δυνατή την επεξεργασία μεγάλου όγκου πληροφοριών με στόχο την απόκτηση νέων γνώσεων και την ανακάλυψη νέων τάσεων. Οι τεχνολογίες εξόρυξης κειμένων και δεδομένων είναι διαδεδομένες σε όλο το φάσμα της ψηφιακής οικονομίας, ωστόσο αναγνωρίζεται ευρέως ότι η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων μπορεί ιδίως να ωφελήσει την ερευνητική κοινότητα, στηρίζοντας, με αυτό τον τρόπο, την καινοτομία. Οι τεχνολογίες αυτές ωφελούν τα πανεπιστήμια και άλλους ερευνητικούς οργανισμούς, καθώς και ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς θα μπορούσαν επίσης να διεξάγουν έρευνα στο πλαίσιο των κύριων δραστηριοτήτων τους. Εντούτοις, στην Ένωση, τέτοιοι οργανισμοί και ιδρύματα βρίσκονται αντιμέτωπα με ανασφάλεια δικαίου ως προς έκταση κατά την οποία μπορούν να προβαίνουν σε εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων περιεχομένου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων ενδέχεται να περιλαμβάνει πράξεις που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, από το δικαίωμα ειδικής φύσεως σε βάσεις δεδομένων ή αμφότερα, ειδικότερα την αναπαραγωγή έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, την εξαγωγή περιεχομένου από βάση δεδομένων ή αμφότερες, κάτι που συμβαίνει για παράδειγμα όταν τα δεδομένα τυποποιούνται κατά τη διαδικασία της εξόρυξης κειμένου και δεδομένων. Στις περιπτώσεις όπου δεν εφαρμόζεται εξαίρεση ή περιορισμός, απαιτείται η άδεια των δικαιούχων για την εκτέλεση των εν λόγω πράξεων.

(9) Η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων μπορεί επίσης να διενεργηθεί σε σχέση με απλά πραγματικά στοιχεία ή δεδομένα τα οποία δεν προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, και στις περιπτώσεις αυτές δεν απαιτείται η λήψη άδειας βάσει του δικαίου περί δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Μπορεί επίσης να υπάρχουν περιπτώσεις εξόρυξης κειμένου και δεδομένων που δεν περιλαμβάνουν πράξεις αναπαραγωγής ή όπου οι αναπαραγωγές που έλαβαν χώρα εμπίπτουν στην υποχρεωτική εξαίρεση των προσωρινών πράξεως αναπαραγωγής όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 της οδηγίας 2001/29/ΕΚ, η οποία θα πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζεται στις τεχνικές εξόρυξης κειμένων και δεδομένων που δεν περιλαμβάνουν τη δημιουργία αντιγράφων πέραν του πεδίου εφαρμογής της εν λόγω εξαίρεσης.

(12) Οι ερευνητικοί οργανισμοί σε ολόκληρη την Ένωση καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα οντοτήτων που έχουν ως πρωταρχικό στόχο τη διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας ή τον συνδυασμό της έρευνας με την παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Ο όρος «επιστημονική έρευνα», κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να νοείται ότι καλύπτει τόσο τις φυσικές επιστήμες όσο και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Λόγω της πολυμορφίας αυτών των οντοτήτων, είναι σημαντικό να υπάρχει κοινή αντίληψη ως προς τους ερευνητικούς οργανισμούς. Θα πρέπει, για παράδειγμα, να καλύπτουν, επιπροσθέτως των πανεπιστημίων ή άλλων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των βιβλιοθηκών τους, επίσης οντότητες όπως ερευνητικά ιδρύματα και νοσοκομεία που διεξάγουν έρευνα. Παρά τις διαφορετικές νομικές μορφές και δομές, οι ερευνητικοί οργανισμοί των κρατών μελών έχουν γενικά το κοινό στοιχείο ότι δραστηριοποιούνται είτε σε μη κερδοσκοπική βάση είτε στο πλαίσιο αποστολής δημοσίου συμφέροντος αναγνωρισμένης από το κράτος. Μια τέτοια αποστολή δημοσίου συμφέροντος θα μπορούσε, για παράδειγμα, να αποτυπωθεί μέσω της δημόσιας χρηματοδότησης ή μέσω διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας ή δημόσιων συμβάσεων. Αντιστρόφως, οι οργανισμοί επί των οποίων ασκείται αποφασιστική επιρροή από εμπορικές επιχειρήσεις, δυνάμει της οποίας επιτρέπεται στις επιχειρήσεις αυτές η άσκηση ελέγχου λόγω διαρθρωτικών περιστάσεων, όπως μέσω της ιδιότητάς τους ως μετόχου ή μέλους, ο οποίος θα μπορούσε να οδηγήσει στην προνομιακή πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας, δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως ερευνητικοί οργανισμοί για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας.

(14) Οι ερευνητικοί οργανισμοί και τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένων των προσώπων που συνδέονται με αυτά, θα πρέπει να καλύπτονται από την εξαίρεση της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων όσον αφορά το περιεχόμενο στο οποίο έχουν νόμιμη πρόσβαση. Η νόμιμη πρόσβαση θα πρέπει να νοείται ότι καλύπτει την πρόσβαση σε περιεχόμενο στη βάση μιας πολιτικής ανοικτής πρόσβασης ή μέσω συμβατικών ρυθμίσεων μεταξύ δικαιούχων και ερευνητικών οργανισμών ή ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως οι συνδρομές, ή με άλλα νόμιμα μέσα. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις συνδρομών από ερευνητικούς οργανισμούς ή ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, τα συνδεόμενα με αυτά πρόσωπα που καλύπτονται από τις εν λόγω συνδρομές θα πρέπει να θεωρείται ότι έχουν νόμιμη πρόσβαση. Η νόμιμη πρόσβαση θα πρέπει επίσης να καλύπτει την πρόσβαση σε περιεχόμενο που διατίθεται ελεύθερα στο διαδίκτυο.

(15) Οι ερευνητικοί οργανισμοί και τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, για παράδειγμα για τη μεταγενέστερη επικύρωση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας, να χρειαστεί να διατηρούν αντίγραφα τα οποία παρήγαγαν δυνάμει της εξαίρεσης για τους σκοπούς της διενέργειας της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων. Στις περιπτώσεις αυτές, τα αντίγραφα θα πρέπει να αποθηκεύονται σε ασφαλές περιβάλλον. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να αποφασίζουν, σε εθνικό επίπεδο και έπειτα από διαβουλεύσεις με τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, σχετικά με τις περαιτέρω συγκεκριμένες ρυθμίσεις για τη διατήρηση των αντιγράφων, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας διορισμού αξιόπιστων φορέων για το σκοπό της αποθήκευσης των εν λόγω αντιγράφων. Προκειμένου να μην περιοριστεί αδικαιολόγητα η εφαρμογή της εξαίρεσης, οι ρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να είναι αναλογικές και να περιορίζονται στο μέτρο που είναι αναγκαίο για τη διατήρηση των αντιγράφων με ασφαλή τρόπο και την πρόληψη μη εγκεκριμένων χρήσεων. Χρήσεις για σκοπούς επιστημονικής έρευνας άλλους από την εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων, όπως η επιστημονική αξιολόγηση από ομοτίμους και η από κοινού έρευνα, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να καλύπτονται, κατά περίπτωση, από την εξαίρεση ή τον περιορισμό που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 στοιχείο α) της οδηγίας 2001/29/ΕΚ.

(19) Το άρθρο 5 παράγραφος 3 στοιχείο α) της οδηγίας 2001/29/ΕΚ επιτρέπει στα κράτη μέλη να προβλέπουν την εξαίρεση ή τον περιορισμό των δικαιωμάτων αναπαραγωγής, παρουσίασης στο κοινό και διάθεσης στο κοινό έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας κατά τρόπο ώστε τα μέλη του κοινού να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά σε τόπο και χρόνο που επιλέγει ο καθένας ατομικά για τον αποκλειστικό σκοπό της χρήσης χάριν παραδείγματος κατά τη διδασκαλία. Επιπλέον, το άρθρο 6 παράγραφος 2 στοιχείο β) και το άρθρο 9 στοιχείο β) της οδηγίας 96/9/ΕΚ επιτρέπουν τη χρήση βάσης δεδομένων και την εξαγωγή ουσιώδους μέρους του περιεχομένου της για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Το πεδίο εφαρμογής των εν λόγω εξαιρέσεων ή περιορισμών όπως εφαρμόζονται στις ψηφιακές χρήσεις δεν είναι σαφές. Επιπλέον, δεν υπάρχει επαρκής σαφήνεια ως προς το κατά πόσον οι εν λόγω εξαιρέσεις ή περιορισμοί τυγχάνουν εφαρμογής στην περίπτωση παροχής επιγραμμικής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Επιπροσθέτως, στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο δεν υπάρχει πρόβλεψη σχετικά με τον διασυνοριακό αντίκτυπο. Η κατάσταση αυτή μπορεί να δημιουργήσει προσκόμματα στην ανάπτυξη ψηφιακά υποστηριζόμενων δραστηριοτήτων διδασκαλίας και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Συνεπώς, η εισαγωγή μιας νέας υποχρεωτικής εξαίρεσης ή περιορισμού είναι απαραίτητη προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα τυγχάνουν πλήρους ασφάλειας δικαίου κατά τη χρήση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας σε ψηφιακές διδακτικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των επιγραμμικών και διασυνοριακών.

(22) Η χρήση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας δυνάμει της εξαίρεσης ή του περιορισμού για τον αποκλειστικό σκοπό της χρήσης χάριν παραδείγματος κατά τη διδασκαλία όπως προβλέπεται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να λαμβάνει χώρα μόνο στο πλαίσιο δραστηριοτήτων διδασκαλίας και μάθησης που διεξάγονται υπό την ευθύνη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια εξετάσεων, ή διδακτικών δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα εκτός των εγκαταστάσεων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, για παράδειγμα σε μουσείο, βιβλιοθήκη ή άλλο ίδρυμα_πολιτιστικής_κληρονομιάς, και θα πρέπει να περιορίζεται στο απολύτως αναγκαίο για τον σκοπό των εν λόγω δραστηριοτήτων. Η εξαίρεση ή ο περιορισμός θα πρέπει να καλύπτει τόσο τις χρήσεις έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας ή σε άλλους χώρους μέσω ψηφιακών μέσων, για παράδειγμα με ηλεκτρονικούς πίνακες ή ψηφιακές συσκευές που μπορούν να συνδεθούν στο διαδίκτυο, όσο και τις χρήσεις εξ αποστάσεως μέσω ασφαλών ηλεκτρονικών περιβαλλόντων, όπως στο πλαίσιο διαδικτυακών μαθημάτων ή της πρόσβασης σε διδακτικό υλικό που συμπληρώνει το εκάστοτε μάθημα. Ως ασφαλή ηλεκτρονικά περιβάλλοντα θα πρέπει να νοείται η πρόσβαση σε ψηφιακό περιβάλλον διδασκαλίας και μάθησης στα οποία η πρόσβαση είναι περιορισμένη στο διδακτικό προσωπικό του εκπαιδευτικού ιδρύματος και στους μαθητές ή σπουδαστές που είναι εγγεγραμμένοι σε ένα πρόγραμμα σπουδών, ιδίως μέσω κατάλληλων διαδικασιών επαλήθευσης ταυτότητας, συμπεριλαμβανομένης της επαλήθευσης με βάση κωδικό πρόσβασης.

(33) Τα κράτη μέλη θα πρέπει, στο πλαίσιο που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία, να έχουν ευελιξία στην επιλογή συγκεκριμένου τύπου μηχανισμού, χορήγησης αδειών όπως η συλλογική χορήγησης αδειών με διευρυμένη ισχύ ή τα τεκμήρια εκπροσώπησης, που εφαρμόζουν για τη χρήση μη διαθέσιμων στο εμπόριο έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας από ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, σύμφωνα με τις νομικές τους παραδόσεις, πρακτικές ή περιστάσεις. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διαθέτουν ευελιξία όσον αφορά τον καθορισμό των απαιτήσεων για τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης ώστε αυτοί να είναι επαρκώς αντιπροσωπευτικοί, εφόσον αυτός ο καθορισμός βασίζεται σε σημαντικό αριθμό δικαιούχων στο σχετικό είδος έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας για τα οποία επιτρέπεται η χορήγηση άδειας για το σχετικό είδος χρήσης δυνάμει ανάθεσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να θεσπίζουν ειδικούς κανόνες που θα εφαρμόζονται σε περιπτώσεις στις οποίες περισσότεροι από ένας οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης είναι αντιπροσωπευτικοί για τα σχετικά έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας, απαιτώντας, για παράδειγμα, κοινές άδειες ή συμφωνία μεταξύ των σχετικών οργανισμών.

(37) Λαμβανομένης υπόψη της ποικιλίας των έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας στις συλλογές των ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς, είναι σημαντικό οι μηχανισμοί χορήγησης αδειών και η εξαίρεση ή ο περιορισμός που προβλέπονται από την παρούσα οδηγία να είναι διαθέσιμοι και να μπορούν να χρησιμοποιούνται στην πράξη για διάφορα είδη έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας, στα οποία περιέχονται φωτογραφίες, λογισμικό, φωνογραφήματα, οπτικοακουστικά έργα και μοναδικά έργα τέχνης, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης κατά την οποία αυτά δεν έχουν διατεθεί ποτέ στο εμπόριο. Τα έργα που δεν έχουν διατεθεί ποτέ στο εμπόριο μπορεί να περιλαμβάνουν αφίσες, φυλλάδια, στρατιωτικά ημερολόγια ή ερασιτεχνικά οπτικοακουστικά έργα, αλλά επίσης μη δημοσιευμένα έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας, με την επιφύλαξη άλλων εφαρμοστέων νομικών περιορισμών, όπως οι εθνικοί κανόνες επί ηθικών δικαιωμάτων. Όταν ένα έργο ή άλλο αντικείμενο προστασίας είναι διαθέσιμο σε οποιαδήποτε από τις διαφορετικές εκδοχές του, όπως μεταγενέστερες εκδόσεις λογοτεχνικών έργων και εναλλακτικό μοντάζ κινηματογραφικών έργων, ή σε οποιαδήποτε από τις διάφορες εκδηλώσεις του, όπως οι ψηφιακές και έντυπες μορφές του ίδιου έργου, το εν λόγω έργο ή άλλο αντικείμενο προστασίας δεν θα πρέπει να θεωρείται μη διαθέσιμο στο εμπόριο. Αντίστροφα, η εμπορική διαθεσιμότητα διασκευών, συμπεριλαμβανομένων και άλλων γλωσσικών εκδόσεων ή οπτικοακουστικών προσαρμογών ενός λογοτεχνικού έργου, δεν θα πρέπει να αποκλείει τον προσδιορισμό ενός έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας ως μη διαθέσιμου στο εμπόριο σε μια ορισμένη γλώσσα. Προκειμένου να αντικατοπτρίζονται οι ιδιαιτερότητες των διαφόρων ειδών έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας όσον αφορά τους τρόπους δημοσίευσης και διανομής και να διευκολύνεται η χρηστικότητα των εν λόγω μηχανισμών, ενδέχεται να είναι απαραίτητη η θέσπιση ειδικών απαιτήσεων και διαδικασιών για την εφαρμογή στην πράξη των εν λόγω μηχανισμών χορήγησης αδειών, όπως η απαίτηση να έχει παρέλθει ένα ορισμένο χρονικό διάστημα από την πρώτη εμπορική διαθεσιμότητα του έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας. Κρίνεται σκόπιμο τα κράτη μέλη να προβαίνουν σε διαβουλεύσεις με τους δικαιούχους, τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς και τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης κατά τη θέσπιση τέτοιων απαιτήσεων και διαδικασιών.

(38) Για τον προσδιορισμό της μη διαθεσιμότητας στο εμπόριο έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, θα πρέπει να απαιτείται η καταβολή εύλογης προσπάθειας ώστε να αξιολογείται η διαθεσιμότητά τους στο κοινό στους συνήθεις εμπορικούς διαύλους, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας ή του συγκεκριμένου συνόλου έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να καθορίζουν τον καταμερισμό των ευθυνών για την καταβολή αυτής της εύλογης προσπάθειας. Η εύλογη προσπάθεια δεν θα πρέπει να εμπεριέχει επαναλαμβανόμενη δράση σε βάθος χρόνου, αλλά θα πρέπει παρ' όλα αυτά να λαμβάνει υπόψη κάθε εύκολα προσβάσιμο αποδεικτικό στοιχείο για την επικείμενη διαθεσιμότητα των έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας στους συνήθεις εμπορικούς διαύλους. Η αξιολόγηση ανά έργο θα πρέπει να απαιτείται μόνο όταν αυτό κρίνεται εύλογο λόγω της διαθεσιμότητας των σχετικών πληροφοριών, της πιθανότητας εμπορικής διαθεσιμότητας και του αναμενόμενου κόστους συναλλαγής. Η επαλήθευση της διαθεσιμότητας ενός έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας θα πρέπει κανονικά να πραγματοποιείται στο κράτος μέλος όπου είναι εγκατεστημένο το ίδρυμα_πολιτιστικής_κληρονομιάς, εκτός εάν η διασυνοριακή επαλήθευση θεωρείται εύλογη, για παράδειγμα σε περιπτώσεις που υπάρχουν εύκολα διαθέσιμες πληροφορίες ότι ένα λογοτεχνικό έργο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά σε συγκεκριμένη γλωσσική έκδοση σε άλλο κράτος μέλος. Σε πολλές περιπτώσεις, το καθεστώς της μη διαθεσιμότητας στο εμπόριο ενός συνόλου έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας θα μπορούσε να καθορίζεται μέσω ενός αναλογικού μηχανισμού, όπως η δειγματοληψία. Η περιορισμένη διαθεσιμότητα ενός έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας, όπως η διαθεσιμότητά του σε καταστήματα με μεταχειρισμένα είδη, ή η θεωρητική δυνατότητα απόκτησης άδειας για ένα έργο ή άλλο αντικείμενο προστασίας δεν θα πρέπει να θεωρείται ως διαθεσιμότητα στο κοινό στους συνήθεις εμπορικούς διαύλους.

(40) Τα συμβαλλόμενα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς και οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης θα πρέπει να παραμένουν ελεύθερα να συμφωνούν για το εδαφικό πεδίο εφαρμογής των αδειών, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης να καλύπτονται όλα τα κράτη μέλη, για το τέλος χορήγησης αδείας και τις επιτρεπόμενες χρήσεις. Οι χρήσεις που καλύπτονται από αυτές τις άδειες δεν θα πρέπει να αποβλέπουν σε κερδοσκοπικό σκοπό, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης κατά την οποία διανέμονται αντίγραφα από το ίδρυμα_πολιτιστικής_κληρονομιάς, όπως στην περίπτωση προωθητικού υλικού για μια έκθεση. Ταυτόχρονα, δεδομένου ότι η ψηφιοποίηση των συλλογών των ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να συνεπάγεται σημαντικές επενδύσεις, οι άδειες που χορηγούνται δυνάμει των μηχανισμών που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να εμποδίζουν τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς από το να καλύπτουν τις δαπάνες της άδειας και τις δαπάνες για την ψηφιοποίηση και τη διάδοση των έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας που καλύπτονται από την άδεια.

(44) Οι μηχανισμοί χορήγησης συλλογικών αδειών με διευρυμένη ισχύ επιτρέπουν σε έναν οργανισμό συλλογικής διαχείρισης να παραχωρεί άδειες ως φορέας χορήγησης συλλογικών αδειών για λογαριασμό δικαιούχων ανεξάρτητα από το αν αυτοί έχουν αναθέσει στον οργανισμό τη διενέργεια της πράξης αυτής. Τα συστήματα που βασίζονται σε τέτοιους μηχανισμούς, όπως η χορήγηση συλλογικών αδειών με διευρυμένη ισχύ, οι αναθέσεις ή τα τεκμήρια εκπροσώπησης, αποτελούν καθιερωμένη πρακτική σε πολλά κράτη μέλη και μπορούν να χρησιμοποιούνται σε διάφορους τομείς. Ένα λειτουργικό πλαίσιο για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που λειτουργεί για όλα τα μέρη απαιτεί τη διαθεσιμότητα αναλογικών νομικών μηχανισμών για τη χορήγηση αδειών για τη χρήση των έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επομένως να μπορούν να βασίζονται σε λύσεις, επιτρέποντας στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης να παραχωρούν άδειες που καλύπτουν έναν δυνητικά μεγάλο αριθμό έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας για ορισμένους τύπους χρήσης και να διανέμουν τα έσοδα που προέρχονται από τέτοιες άδειες στους δικαιούχους, σύμφωνα με την οδηγία 2014/26/ΕΕ.

(46) Δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας που αποκτά η ικανότητα προσφοράς ευέλικτων σχημάτων χορήγησης αδειών στην ψηφιακή εποχή, και της αυξανόμενης χρήσης αυτών των σχημάτων, τα κράτη μέλη πρέπει να είναι σε θέση να προβλέπουν μηχανισμούς χορήγησης αδειών που επιτρέπουν στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης να χορηγούν άδειες, σε εθελοντική βάση, ανεξάρτητα από το αν όλοι οι δικαιούχοι έχουν εξουσιοδοτήσει τον εν λόγω οργανισμό να προβαίνει σε αυτήν την ενέργεια. Τα κράτη μέλη πρέπει να είναι σε θέση να διατηρούν και να θεσπίζουν τέτοιους μηχανισμούς σύμφωνα με τις εθνικές τους παραδόσεις, πρακτικές ή συνθήκες, με την επιφύλαξη των διασφαλίσεων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία και σε συμμόρφωση με το ενωσιακό δίκαιο και τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ένωσης. Αυτοί οι μηχανισμοί θα πρέπει να έχουν ισχύ μόνο στην επικράτεια του οικείου κράτους μέλους, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά από το δίκαιο της Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευελιξία να επιλέγουν τον συγκεκριμένο τύπο μηχανισμού που θα επιτρέπει οι άδειες για έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας να επεκτείνονται στα δικαιώματα των δικαιούχων που δεν έχουν εξουσιοδοτήσει τον οργανισμό που συνάπτει τη συμφωνία, υπό τον όρο ότι αυτός ο μηχανισμός είναι σύμφωνος με το δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για τη συλλογική διαχείριση των δικαιωμάτων που προβλέπονται στην οδηγία 2014/26/ΕΕ. Ειδικότερα, οι εν λόγω μηχανισμοί θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι το άρθρο 7 της οδηγίας 2014/26/ΕΕ εφαρμόζεται σε δικαιούχους που δεν είναι μέλη του οργανισμού που συνάπτει τη συμφωνία. Οι εν λόγω μηχανισμοί μπορούν να περιλαμβάνουν τη χορήγηση συλλογικών αδειών με διευρυμένη ισχύ, αναθέσεις και τεκμήρια εκπροσώπησης. Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας σχετικά με τη χορήγηση συλλογικών αδειών δεν θα πρέπει να θίγουν την υφιστάμενη ικανότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μηχανισμούς υποχρεωτικής συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων ή άλλους μηχανισμούς χορήγησης συλλογικών αδειών με διευρυμένη ισχύ, όπως αυτός που περιλαμβάνεται στο άρθρο 3 της οδηγίας 93/83/ΕΟΚ του Συμβουλίου (12).

(53) Η λήξη της περιόδου προστασίας ενός έργου συνεπάγεται την είσοδο του εν λόγω έργου στην κατηγορία των έργων που έχουν καταστεί κοινό κτήμα και τη λήξη ισχύος των δικαιωμάτων που παρέχει η νομοθεσία της Ένωσης για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στο εν λόγω έργο. Στον τομέα των εικαστικών τεχνών, η κυκλοφορία πιστών αναπαραγωγών έργων που έχουν καταστεί κοινό κτήμα συμβάλλει στην πρόσβαση και προώθηση του πολιτισμού και της πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά. Στο ψηφιακό περιβάλλον, η προστασία αυτών των αναπαραγωγών μέσω δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικών δικαιωμάτων δεν συνάδει με τη λήξη της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων επί των έργων. Επιπλέον, οι διαφορές μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών περί πνευματικής ιδιοκτησίας που διέπουν την προστασία των εν λόγω αναπαραγωγών δημιουργούν ανασφάλεια δικαίου και επηρεάζουν τη διασυνοριακή διάδοση έργων εικαστικών τεχνών που έχουν καταστεί κοινό κτήμα. Ως εκ τούτου, ορισμένες αναπαραγωγές έργων εικαστικών τεχνών που έχουν καταστεί κοινό κτήμα δεν θα πρέπει να προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά δικαιώματα. Όλα τα ανωτέρω δεν θα πρέπει να εμποδίζουν τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς να πωλούν αναπαραγωγές, όπως ταχυδρομικές κάρτες.

(54) Ο ελεύθερος και πολυφωνικός Τύπος είναι απαραίτητος για να διασφαλίζεται η ποιοτική δημοσιογραφία και η πρόσβαση των πολιτών στην ενημέρωση. Συμβάλλει καθοριστικά στον δημόσιο διάλογο και την ορθή λειτουργία της δημοκρατικής κοινωνίας. Η ευρεία διαθεσιμότητα εκδόσεων τύπου στο διαδίκτυο έχει οδηγήσει στην εμφάνιση νέων επιγραμμικών υπηρεσιών, όπως οι φορείς συγκέντρωσης ειδήσεων ή οι υπηρεσίες παρακολούθησης των μέσων ενημέρωσης, για τις οποίες η επαναχρησιμοποίηση των εκδόσεων Τύπου αποτελεί σημαντικό μέρος των επιχειρηματικών τους μοντέλων και πηγή εσόδων. Οι εκδότες τύπου αντιμετωπίζουν προβλήματα όσον αφορά τη χορήγηση άδειας για την επιγραμμική χρήση των εκδόσεών τους σε παρόχους υπηρεσιών αυτού του είδους, κάτι που καθιστά δυσκολότερη την απόσβεση των επενδύσεών τους. Ελλείψει αναγνώρισης των εκδοτών τύπου ως δικαιούχων, η χορήγηση άδειας χρήσης και η επιβολή των δικαιωμάτων επί των εκδόσεων τύπου σχετικά με τις επιγραμμικές χρήσεις από παρόχους υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας στο ψηφιακό περιβάλλον είναι συχνά πολύπλοκες και αναποτελεσματικές.

(56) Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, είναι αναγκαίο να οριστεί η έννοια των εκδόσεων τύπου κατά τρόπον ώστε να καλύπτει μόνο δημοσιογραφικές εκδόσεις, που δημοσιεύονται σε οποιοδήποτε μέσο, μεταξύ άλλων σε χαρτί, στο πλαίσιο οικονομικής δραστηριότητας που αποτελεί παροχή υπηρεσιών δυνάμει του δικαίου της Ένωσης. Οι εκδόσεις Τύπου που θα πρέπει να καλύπτονται περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, καθημερινές εφημερίδες, εβδομαδιαία ή μηνιαία περιοδικά γενικού ή ειδικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων των συνδρομητικών περιοδικών, και ειδησεογραφικούς ιστοτόπους. Οι εκδόσεις τύπου περιέχουν κυρίως λογοτεχνικά έργα, αλλά περιλαμβάνουν όλο και περισσότερο άλλα είδη έργων και αντικειμένων προστασίας, ιδίως φωτογραφίες και βίντεο. Οι περιοδικές εκδόσεις που εκδίδονται για επιστημονικούς ή ακαδημαϊκούς σκοπούς, όπως τα επιστημονικά περιοδικά, δεν θα πρέπει να καλύπτονται από την προστασία που παρέχεται στις εκδόσεις Τύπου δυνάμει της παρούσας οδηγίας. Επίσης, δεν θα πρέπει η προστασία αυτή να αφορά ιστοτόπους, όπως ιστολόγια, που παρέχουν πληροφορίες ως τμήμα μιας δραστηριότητας η οποία δεν εκτελείται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας, συντακτικής ευθύνης και ελέγχου ενός παρόχου υπηρεσιών, όπως για παράδειγμα ενός εκδότη ειδήσεων.

(57) Τα δικαιώματα που χορηγούνται στους εκδότες τύπου δυνάμει της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να έχουν το ίδιο πεδίο εφαρμογής με τα δικαιώματα αναπαραγωγής και διάθεσης στο κοινό που προβλέπονται στην οδηγία 2001/29/ΕΚ, σε ό,τι αφορά τις επιγραμμικές χρήσεις από παρόχους της κοινωνίας της πληροφορίας. Τα δικαιώματα που χορηγούνται στους εκδότες τύπου δεν θα πρέπει να επεκτείνονται σε πράξεις που συνίστανται στην τοποθέτηση υπερσυνδέσμων. Δεν θα πρέπει επίσης να επεκτείνονται σε απλά γεγονότα που αναφέρονται στα δημοσιεύματα του τύπου. Τα δικαιώματα που χορηγούνται στους εκδότες τύπου βάσει της παρούσας οδηγίας θα πρέπει επίσης να υπόκεινται στις ίδιες διατάξεις σχετικά με τις εξαιρέσεις και τους περιορισμούς όπως αυτές που ισχύουν για τα δικαιώματα που προβλέπονται στην οδηγία 2001/29/ΕΚ, συμπεριλαμβανομένης της εξαίρεσης στην περίπτωση της παράθεσης αποσπασμάτων με σκοπό την άσκηση κριτικής ή βιβλιοπαρουσίασης, η οποία προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της εν λόγω οδηγίας.

(60) Οι εκδότες, συμπεριλαμβανομένων των εκδοτών τύπου, βιβλίων ή επιστημονικών εκδόσεων ή μουσικών εκδόσεων, συχνά λειτουργούν με βάση τη μεταβίβαση των δικαιωμάτων δημιουργού μέσω συμβατικών συμφωνιών ή νομοθετικών διατάξεων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εκδότες πραγματοποιούν μια επένδυση για την εκμετάλλευση των έργων που περιλαμβάνονται στις εκδόσεις τους και μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να στερηθούν έσοδα όταν τα εν λόγω έργα χρησιμοποιούνται δυνάμει εξαιρέσεων ή περιορισμών, όπως αυτοί που αφορούν την ιδιωτική αντιγραφή και τη φωτοαναπαραγωγή, συμπεριλαμβανομένων των αντίστοιχων υφιστάμενων εθνικών συστημάτων για τη φωτοαναπαραγωγή στα κράτη μέλη, ή στο πλαίσιο συστημάτων δημόσιου δανεισμού. Σε αρκετά κράτη μέλη, η αποζημίωση για τις χρήσεις δυνάμει των εν λόγω εξαιρέσεων ή περιορισμών επιμερίζεται μεταξύ των δημιουργών και των εκδοτών. Για να λαμβάνεται υπόψη αυτή η κατάσταση και να ενισχύεται η ασφάλεια δικαίου για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, η παρούσα οδηγία επιτρέπει στα κράτη μέλη που έχουν υφιστάμενα συστήματα για τον επιμερισμό των αμοιβών μεταξύ δημιουργών και εκδοτών να τα διατηρήσουν. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα κράτη μέλη που διέθεταν τέτοιους μηχανισμούς επιμερισμού αμοιβών πριν από την 12η Νοεμβρίου 2015, αν και σε άλλα κράτη μέλη η αμοιβή δεν επιμερίζεται και οφείλεται αποκλειστικά στους δημιουργούς σύμφωνα με τις εθνικές πολιτιστικές πολιτικές. Ενώ η παρούσα οδηγία θα πρέπει να εφαρμόζεται χωρίς διακρίσεις σε όλα τα κράτη μέλη, θα πρέπει να σέβεται τις παραδόσεις στον εν λόγω τομέα και να μην υποχρεώνει τα κράτη μέλη που επί του παρόντος δεν διαθέτουν τέτοια συστήματα επιμερισμού αμοιβών να τα εισάγουν. Τούτο δεν θα πρέπει να επηρεάζει τις υφιστάμενες ή μελλοντικές ρυθμίσεις στα κράτη μέλη όσον αφορά τις αμοιβές στο πλαίσιο του δημόσιου δανεισμού.

(62) Ορισμένες υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας, ως μέρος της κανονικής χρήσης τους, έχουν σχεδιαστεί για να παρέχουν στο κοινό πρόσβαση σε προστατευόμενο από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας περιεχόμενο ή άλλο αντικείμενο προστασίας που αναφορτώνεται από τους χρήστες τους. Ο ορισμός του παρόχου μιας υπηρεσίας ανταλλαγής επιγραμμικού περιεχομένου που θεσπίζεται με την παρούσα οδηγία θα πρέπει να στοχεύει μόνο τις επιγραμμικές υπηρεσίες που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αγορά επιγραμμικού περιεχομένου, μέσω του ανταγωνισμού με άλλες υπηρεσίες επιγραμμικού περιεχομένου, όπως οι επιγραμμικές υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων και βίντεο συνεχούς ροής, για το ίδιο κοινό. Οι υπηρεσίες που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία είναι οι υπηρεσίες εκείνες των οποίων ο κύριος σκοπός ή ένας από τους κύριους σκοπούς είναι να αποθηκεύουν και να παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα να αναφορτώνουν και να μοιράζονται μεγάλη ποσότητα περιεχομένου που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας με σκοπό την αποκόμιση κέρδους από αυτό, είτε άμεσα είτε έμμεσα, μέσω της οργάνωσής του και της προώθησής του, με σκοπό την προσέλκυση ευρύτερου κοινού, μεταξύ άλλων μέσω της κατηγοριοποίησης του περιεχομένου και της χρήσης στοχευμένης προώθησης μέσα σε αυτό. Οι υπηρεσίες αυτές δεν θα πρέπει να περιλαμβάνουν υπηρεσίες οι οποίες έχουν κύριο σκοπό άλλον από το να παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα να αναφορτώνουν και να μοιράζονται μεγάλη ποσότητα περιεχομένου που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας με σκοπό την αποκόμιση κέρδους από την εν λόγω δραστηριότητα. Στις τελευταίες υπηρεσίες περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών κατά την έννοια της οδηγίας (ΕΕ) 2018/1972 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14), καθώς και πάροχοι υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους από επιχείρηση σε επιχείρηση και υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους, που επιτρέπουν στους χρήστες να αναφορτώνουν περιεχόμενο για ιδία χρήση, όπως κυβερνοερμάρια (cyberlockers), ή επιγραμμικές αγορές των οποίων η κύρια δραστηριότητα είναι η επιγραμμική λιανική πώληση και που δεν παρέχουν πρόσβαση σε περιεχόμενο που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

(63) Η αξιολόγηση του κατά πόσον ένας πάροχος_επιγραμμικών_υπηρεσιών_ανταλλαγής_περιεχομένου αποθηκεύει και παρέχει πρόσβαση σε μεγάλη ποσότητα περιεχομένου που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας θα πρέπει να γίνεται κατά περίπτωση και να λαμβάνει υπόψη έναν συνδυασμό στοιχείων, όπως το κοινό της υπηρεσίας και ο αριθμός των αρχείων περιεχομένου που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, τα οποία αναφορτώνονται από τους χρήστες των υπηρεσιών.

(66) Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου παρέχουν πρόσβαση σε περιεχόμενο που δεν αναφορτώνεται από αυτούς αλλά από τους χρήστες τους, είναι σκόπιμο να προβλεφθεί ειδικός μηχανισμός ευθύνης για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας για τις περιπτώσεις που δεν έχει χορηγηθεί άδεια. Αυτό θα πρέπει να ισχύει με την επιφύλαξη των ένδικων μέσων δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας για περιπτώσεις άλλες από την ευθύνη για παραβιάσεις των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και της δυνατότητας των εθνικών δικαστηρίων ή των διοικητικών αρχών να είναι σε θέση να εκδίδουν ασφαλιστικά μέτρα σε συμμόρφωση με το δίκαιο της Ένωσης. Ειδικότερα, το ειδικό καθεστώς που ισχύει για τους νέους παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου με ετήσιο κύκλο εργασιών μικρότερο από 10 εκατομμύρια EUR, των οποίων ο μέσος αριθμός μοναδικών επισκεπτών το μήνα στην Ένωση δεν υπερβαίνει τα 5 εκατομμύρια, δεν θα πρέπει να επηρεάζει τη διαθεσιμότητα ένδικων μέσων βάσει του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου. Όταν δεν έχει χορηγηθεί άδεια στους παρόχους υπηρεσιών, θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια σύμφωνα με τα υψηλά κλαδικά πρότυπα επαγγελματικής ευσυνειδησίας του κλάδου ώστε να αποφεύγεται η διαθεσιμότητα στις υπηρεσίες τους έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας για τα οποία δεν έχει χορηγηθεί άδεια, όπως αυτά εντοπίζονται από τους σχετικούς δικαιούχους. Για τον σκοπό αυτό οι δικαιούχοι θα πρέπει να παρέχουν στους παρόχους υπηρεσιών σχετικές και αναγκαίες πληροφορίες λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων παραγόντων, το μέγεθος των δικαιούχων και το είδος των έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας. Τα μέτρα που λαμβάνονται από τους παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου σε συνεργασία με τους δικαιούχους δεν θα πρέπει να οδηγούν στην πρόληψη της διαθεσιμότητας περιεχομένου που δεν συνιστά παραβίαση, συμπεριλαμβανομένων έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας η χρήση των οποίων καλύπτεται από συμφωνία χορήγησης σχετικής άδειας, ή από εξαίρεση ή περιορισμό στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα. Τα μέτρα που λαμβάνονται από αυτούς τους παρόχους υπηρεσιών δεν θα πρέπει επομένως να επηρεάζουν χρήστες που χρησιμοποιούν τις επιγραμμικές υπηρεσίες ανταλλαγής περιεχομένου προκειμένου να αναφορτώσουν νόμιμα και να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με αυτές τις υπηρεσίες.

(69) Όταν οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου λαμβάνουν άδειες, μεταξύ άλλων και μέσω συμφωνιών παραχώρησης άδειας χρήσης, για τη χρήση στην υπηρεσία περιεχομένου που αναφορτώνεται από τους χρήστες της υπηρεσίας, οι άδειες αυτές θα πρέπει επίσης να καλύπτουν τις σχετικές με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας πράξεις σε σχέση με αναφορτώσεις από τους χρήστες και οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της άδειας που χορηγείται στους παρόχους υπηρεσιών, αλλά μόνο σε περιπτώσεις όπου αυτοί οι χρήστες ενεργούν για μη εμπορικούς σκοπούς, όπως ο διαμοιρασμός του περιεχομένου τους χωρίς κανένα κερδοσκοπικό σκοπό, ή όταν τα έσοδα που προκύπτουν από τις αναφορτώσεις τους δεν είναι σημαντικά σε σχέση με τις πράξεις που σχετίζονται με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας των χρηστών που καλύπτονται από αυτές τις άδειες. Όταν οι δικαιούχοι έχουν ρητώς εξουσιοδοτήσει χρήστες να αναφορτώνουν και να καθιστούν διαθέσιμα έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας σε επιγραμμική υπηρεσία ανταλλαγής περιεχομένου, η πράξη παρουσίασης στο κοινό του παρόχου της υπηρεσίας επιτρέπεται εντός του πεδίου εφαρμογής της άδειας που χορηγείται από τον δικαιούχο. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υπάρχει τεκμήριο υπέρ των παρόχων επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου ότι οι χρήστες τους έχουν εκκαθαρίσει όλα τα σχετικά δικαιώματα.

(73) Η αμοιβή των δημιουργών και των ερμηνευτών θα πρέπει να είναι κατάλληλη και αναλογική προς την πραγματική ή δυνητική οικονομική αξία των δικαιωμάτων για τα οποία χορηγείται άδεια χρήσης ή τα οποία μεταβιβάζονται, λαμβάνοντας υπόψη τη συμβολή του δημιουργού ή του ερμηνευτή στο συνολικό έργο ή άλλο αντικείμενο προστασίας και όλες τις άλλες περιστάσεις της υπόθεσης, όπως οι πρακτικές της αγοράς ή η πραγματική εκμετάλλευση του έργου. Ένα κατ' αποκοπή ποσό μπορεί επίσης να συνιστά αναλογική αμοιβή, αλλά δεν θα πρέπει να αποτελεί τον κανόνα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευχέρεια, να καθορίζουν ειδικές περιπτώσεις για την εφαρμογή των κατ' αποκοπή ποσών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε τομέα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να εφαρμόζουν την αρχή της κατάλληλης και αναλογικής αμοιβής μέσω διαφορετικών υφιστάμενων ή νέων μηχανισμών που εισάγονται, οι οποίοι μπορούν να περιλαμβάνουν συλλογικές διαπραγματεύσεις και άλλους μηχανισμούς, υπό την προϋπόθεση ότι οι μηχανισμοί αυτοί είναι σύμφωνοι με το εφαρμοστέο δίκαιο της Ένωσης.

(75) Επειδή οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές τείνουν να βρίσκονται σε ασθενέστερη συμβατική θέση όταν χορηγούν άδειες ή μεταβιβάζουν τα δικαιώματά τους, χρειάζονται πληροφορίες για να αξιολογήσουν τη συνεχιζόμενη οικονομική αξία των δικαιωμάτων τους, σε σύγκριση με την αμοιβή που λαμβάνουν για την άδεια ή τη μεταβίβαση, αλλά συχνά έρχονται αντιμέτωποι με έλλειψη διαφάνειας. Επομένως, η ανταλλαγή επαρκών και επακριβών πληροφοριών από τους αντισυμβαλλομένους τους ή τους διαδόχους τους είναι σημαντική για τη διαφάνεια και την ισορροπία του συστήματος που διέπει την αμοιβή δημιουργών και ερμηνευτών. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να είναι επικαιροποιημένες προκειμένου να παρέχουν πρόσβαση σε πρόσφατα δεδομένα· σχετικές με την εκμετάλλευση του έργου ή της ερμηνείας· και πλήρεις ώστε να καλύπτουν όλες τις πηγές εσόδων που σχετίζονται με την υπόθεση, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, των εσόδων εμπορευματοποίησης. Όσο συνεχίζεται η εκμετάλλευση, οι αντισυμβαλλόμενοι των δημιουργών και των ερμηνευτών θα πρέπει να παρέχουν τις πληροφορίες που έχουν στη διάθεσή τους σχετικά με όλους τους τρόπους εκμετάλλευσης και όλα τα σχετικά έσοδα σε ολόκληρο τον κόσμο, με την τακτικότητα που ενδείκνυται στον σχετικό τομέα, αλλά τουλάχιστον σε ετήσια βάση. Οι πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται κατά τρόπο κατανοητό από τον δημιουργό ή τον ερμηνευτή και να επιτρέπουν την αποτελεσματική αξιολόγηση της οικονομικής αξίας των εν λόγω δικαιωμάτων. Η υποχρέωση διαφάνειας θα πρέπει εντούτοις να ισχύει μόνον όταν πρόκειται για προστατευόμενα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως τα στοιχεία επικοινωνίας και οι πληροφορίες σχετικά με την αμοιβή, η οποία είναι αναγκαία για να διατηρούνται οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές ενημερωμένοι σχετικά με την εκμετάλλευση των έργων και των ερμηνειών τους, θα πρέπει να διενεργείται σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679.

(77) Κατά την εφαρμογή των υποχρεώσεων διαφάνειας που προβλέπονται στην παρόυσα οδηγία, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των διαφόρων τομέων περιεχομένου, όπως εκείνες του μουσικού τομέα, του οπτικοακουστικού τομέα και του εκδοτικού τομέα και όλα τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να συμμετέχουν κατά τον καθορισμό τέτοιων ειδικών ανά τομέα υποχρεώσεων. Κατά περίπτωση, θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη η σημασία της συμβολής δημιουργών και ερμηνευτών στο σύνολο του έργου ή της ερμηνείας. Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις θα πρέπει να εξετάζονται ως επιλογή των οικείων ενδιαφερόμενων μερών για την επίτευξη συμφωνίας όσον αφορά τη διαφάνεια Οι συμφωνίες αυτές πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι δημιουργοί και ερμηνευτές έχουν το ίδιο ή ανώτερο επίπεδο διαφάνειας σε σχέση με τις ελάχιστες απαιτήσεις που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία. Για να δοθεί η δυνατότητα προσαρμογής των υφιστάμενων πρακτικών αναφοράς στις υποχρεώσεις διαφάνειας, θα πρέπει να προβλεφθεί μεταβατική περίοδος. Δεν θα πρέπει να απαραίτητη η εφαρμογή των υποχρεώσεων διαφάνειας όσον αφορά τις συμφωνίες που συνάπτονται μεταξύ δικαιούχων και οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, ανεξάρτητων οντοτήτων διαχείρισης ή άλλων οντοτήτων που υπόκεινται στις εθνικές διατάξεις εφαρμογής της οδηγίας 2014/26/ΕΕ καθώς αυτοί οι οργανισμοί ή οι οντότητες υπόκεινται ήδη στις απαιτήσεις διαφάνειας που προβλέπονται στο άρθρο 18 της οδηγίας 2014/26/ΕΕ. Το άρθρο 18 της οδηγίας 2014/26/ΕΕ εφαρμόζεται σε οργανισμούς που διαχειρίζονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά δικαιώματα για λογαριασμό περισσότερων του ενός δικαιούχων για το συλλογικό όφελος των εν λόγω δικαιούχων. Ωστόσο, ατομικές συμφωνίες κατόπιν διαπραγμάτευσης που συνομολογούνται μεταξύ δικαιούχων και των αντισυμβαλλομένων τους οι οποίοι ενεργούν προς ίδιον συμφέρον θα πρέπει να υπόκεινται στην υποχρέωση διαφάνειας που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία.

(80) Όταν οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές παραχωρούν άδειες χρήσεις ή μεταβιβάζουν τα δικαιώματά τους, αναμένουν ότι το έργο τους ή η ερμηνεία τους θα αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης. Ωστόσο, θα μπορούσαν ορισμένες φορές έργα ή ερμηνείες που έχουν αποτελέσει αντικείμενο χορήγησης άδειας ή μεταβίβασης να μην αποτελέσουν αντικείμενο καμίας εκμετάλλευσης. Όταν τα δικαιώματα αυτά έχουν μεταβιβαστεί κατ' αποκλειστικότητα, οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές δεν μπορούν να ζητήσουν από άλλον μέρος να εκμεταλλευθεί το έργο τους ή τις ερμηνείες τους. Στην περίπτωση αυτή, και μετά την πάροδο εύλογου χρονικού διαστήματος, οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επωφελούνται από έναν μηχανισμό ανάκλησης δικαιωμάτων που θα τους επιτρέπει να μεταβιβάζουν ή να παραχωρούν άδεια χρήσης των δικαιωμάτων τους σε άλλο πρόσωπο. Δεδομένου ότι η εκμετάλλευση έργων ή ερμηνειών μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τους τομείς, θα μπορούσαν να θεσπιστούν ειδικές διατάξεις σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες των τομέων – όπως ο οπτικοακουστικός τομέας – ή των έργων ή ερμηνειών, προβλέποντας ιδίως χρονικά πλαίσια για το δικαίωμα ανάκλησης. Προκειμένου να προστατεύονται τα έννομα συμφέροντα των δικαιοδόχων και των εκδοχέων των δικαιωμάτων και να αποτρέπονται οι καταχρηστικές πρακτικές και να λαμβάνεται υπόψη ότι απαιτείται κάποιο χρονικό διάστημα προτού ένα έργο ή ερμηνεία αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης στην πράξη, οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές θα πρέπει να είναι σε θέση να ασκούν το δικαίωμα ανάκλησης σύμφωνα με ορισμένες διαδικαστικές προϋποθέσεις και μόνο μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα μετά τη σύναψη της συμφωνίας παραχώρησης άδειας χρήσης ή μεταβίβασης δικαιώματος. Επιτρέπεται τα κράτη μέλη να ρυθμίζουν την άσκηση του δικαιώματος ανάκλησης στην περίπτωση έργων ή ερμηνειών στα οποία εμπλέκονται πολλοί δημιουργοί ή ερμηνευτές, λαμβανομένης υπόψη της σχετικής σημασίας των μεμονωμένων συμβόλων.

(81) Οι διατάξεις σχετικά με τη διαφάνεια, τον μηχανισμό προσαρμογής συμβάσεων και τις διαδικασίες εναλλακτικής επίλυσης διαφορών που θεσπίζονται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα και τα μέρη δεν θα πρέπει να μπορούν να παρεκκλίνουν από αυτές τις διατάξεις, είτε στις συμβάσεις μεταξύ δημιουργών, ερμηνευτών και των αντισυμβαλλομένων τους, είτε σε συμφωνίες μεταξύ των εν λόγω αντισυμβαλλομένων και τρίτων μερών, όπως οι συμφωνίες τήρησης του απορρήτου. Κατά συνέπεια, το άρθρο 3 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 593/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (17), θα πρέπει να εφαρμόζεται υπό την έννοια ότι στην περίπτωση όπου όλα τα άλλα σχετικά με την περίπτωση δεδομένα τη στιγμή επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου εντοπίζονται σε ένα ή σε περισσότερα κράτη μέλη, η επιλογή από τα μέρη εφαρμοστέου δικαίου άλλου από εκείνο κράτους μέλους δεν θίγει την εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με τη διαφάνεια, τους μηχανισμούς προσαρμογής συμβάσεων και τις διαδικασίες εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, όπως εφαρμόζονται στο κράτος μέλος του δικάζοντος δικαστή.

(83) Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας οδηγίας, δηλαδή ο εκσυγχρονισμός ορισμένων πτυχών του πλαισίου της Ένωσης για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ώστε να λαμβάνουν υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις και τους νέους διαύλους διανομής προστατευόμενου περιεχομένου στην εσωτερική αγορά, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη αλλά μπορεί, λόγω της κλίμακας, των αποτελεσμάτων και της διασυνοριακής τους διάστασης, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση μπορεί να θεσπίζει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που ορίζεται στο άρθρο 5 της ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως ορίζεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη αυτού του στόχου.