keyboard_tab Diritto d'autore 2019/0790 EL

(7) Η προστασία των τεχνολογικών μέτρων που θεσπίζεται στην οδηγία 2001/29/ΕΚ παραμένει ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση της προστασίας και της αποτελεσματικής άσκησης των δικαιωμάτων που απονέμονται στους δημιουργούς και άλλους δικαιούχους δυνάμει του δικαίου της Ένωσης. Αυτή η προστασία θα πρέπει να διατηρηθεί, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η χρήση τεχνολογικών μέτρων δεν παρεμποδίζει την απόλαυση των εξαιρέσεων και των περιορισμών που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να το διασφαλίζουν αυτό μέσω εκουσίων μέτρων. Θα πρέπει να παραμένουν ελεύθεροι να επιλέγουν τα κατάλληλα μέσα ώστε να παρέχουν στους επωφελούμενους των εξαιρέσεων και περιορισμών που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία τη δυνατότητα να επωφεληθούν εξ αυτών. Ελλείψει εκουσίων μέτρων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 4 πρώτο εδάφιο της οδηγίας 2001/29/ΕΚ, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης κατά την οποία έργα και άλλα αντικείμενα προστασίας διατίθενται στο κοινό μέσω υπηρεσιών κατά παραγγελία.

(8) Οι νέες τεχνολογίες παρέχουν τη δυνατότητα αυτοματοποιημένης υπολογιστικής ανάλυσης πληροφοριών σε ψηφιακή μορφή, όπως κειμένων, ήχων, εικόνων ή δεδομένων, η οποία είναι ευρέως γνωστή ως εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων. Η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων καθιστά δυνατή την επεξεργασία μεγάλου όγκου πληροφοριών με στόχο την απόκτηση νέων γνώσεων και την ανακάλυψη νέων τάσεων. Οι τεχνολογίες εξόρυξης κειμένων και δεδομένων είναι διαδεδομένες σε όλο το φάσμα της ψηφιακής οικονομίας, ωστόσο αναγνωρίζεται ευρέως ότι η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων μπορεί ιδίως να ωφελήσει την ερευνητική κοινότητα, στηρίζοντας, με αυτό τον τρόπο, την καινοτομία. Οι τεχνολογίες αυτές ωφελούν τα πανεπιστήμια και άλλους ερευνητικούς οργανισμούς, καθώς και ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς θα μπορούσαν επίσης να διεξάγουν έρευνα στο πλαίσιο των κύριων δραστηριοτήτων τους. Εντούτοις, στην Ένωση, τέτοιοι οργανισμοί και ιδρύματα βρίσκονται αντιμέτωπα με ανασφάλεια δικαίου ως προς έκταση κατά την οποία μπορούν να προβαίνουν σε εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων περιεχομένου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων ενδέχεται να περιλαμβάνει πράξεις που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, από το δικαίωμα ειδικής φύσεως σε βάσεις δεδομένων ή αμφότερα, ειδικότερα την αναπαραγωγή έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, την εξαγωγή περιεχομένου από βάση δεδομένων ή αμφότερες, κάτι που συμβαίνει για παράδειγμα όταν τα δεδομένα τυποποιούνται κατά τη διαδικασία της εξόρυξης κειμένου και δεδομένων. Στις περιπτώσεις όπου δεν εφαρμόζεται εξαίρεση ή περιορισμός, απαιτείται η άδεια των δικαιούχων για την εκτέλεση των εν λόγω πράξεων.

(11) Η ανασφάλεια δικαίου που αφορά την εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη θέσπιση υποχρεωτικής εξαίρεσης για πανεπιστήμια και άλλους ερευνητικούς οργανισμούς, καθώς και για ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, στο αποκλειστικό δικαίωμα αναπαραγωγής, καθώς και από το δικαίωμα απαγόρευσης της εξαγωγής περιεχομένου βάσης δεδομένων. Σύμφωνα με την υφιστάμενη ενωσιακή πολιτική έρευνας, που ενθαρρύνει τη συνεργασία των πανεπιστημίων και των ερευνητικών ιδρυμάτων με τον ιδιωτικό τομέα, οι ερευνητικοί οργανισμοί θα πρέπει επίσης να επωφελούνται από μία τέτοια εξαίρεση όταν οι ερευνητικές τους δραστηριότητες διεξάγονται στο πλαίσιο συμπράξεων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ενώ οι ερευνητικοί οργανισμοί και τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς θα πρέπει να συνεχίσουν να αποτελούν τους επωφελούμενους αυτής της εξαίρεσης, θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να βασίζονται στους ιδιωτικούς εταίρους τους για τη διεξαγωγή της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης των τεχνολογικών εργαλείων τους.

(15) Οι ερευνητικοί οργανισμοί και τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, για παράδειγμα για τη μεταγενέστερη επικύρωση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας, να χρειαστεί να διατηρούν αντίγραφα τα οποία παρήγαγαν δυνάμει της εξαίρεσης για τους σκοπούς της διενέργειας της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων. Στις περιπτώσεις αυτές, τα αντίγραφα θα πρέπει να αποθηκεύονται σε ασφαλές περιβάλλον. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να αποφασίζουν, σε εθνικό επίπεδο και έπειτα από διαβουλεύσεις με τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη, σχετικά με τις περαιτέρω συγκεκριμένες ρυθμίσεις για τη διατήρηση των αντιγράφων, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας διορισμού αξιόπιστων φορέων για το σκοπό της αποθήκευσης των εν λόγω αντιγράφων. Προκειμένου να μην περιοριστεί αδικαιολόγητα η εφαρμογή της εξαίρεσης, οι ρυθμίσεις αυτές θα πρέπει να είναι αναλογικές και να περιορίζονται στο μέτρο που είναι αναγκαίο για τη διατήρηση των αντιγράφων με ασφαλή τρόπο και την πρόληψη μη εγκεκριμένων χρήσεων. Χρήσεις για σκοπούς επιστημονικής έρευνας άλλους από την εξόρυξη_κειμένων_και_δεδομένων, όπως η επιστημονική αξιολόγηση από ομοτίμους και η από κοινού έρευνα, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να καλύπτονται, κατά περίπτωση, από την εξαίρεση ή τον περιορισμό που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 στοιχείο α) της οδηγίας 2001/29/ΕΚ.

(22) Η χρήση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας δυνάμει της εξαίρεσης ή του περιορισμού για τον αποκλειστικό σκοπό της χρήσης χάριν παραδείγματος κατά τη διδασκαλία όπως προβλέπεται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να λαμβάνει χώρα μόνο στο πλαίσιο δραστηριοτήτων διδασκαλίας και μάθησης που διεξάγονται υπό την ευθύνη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια εξετάσεων, ή διδακτικών δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα εκτός των εγκαταστάσεων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, για παράδειγμα σε μουσείο, βιβλιοθήκη ή άλλο ίδρυμα_πολιτιστικής_κληρονομιάς, και θα πρέπει να περιορίζεται στο απολύτως αναγκαίο για τον σκοπό των εν λόγω δραστηριοτήτων. Η εξαίρεση ή ο περιορισμός θα πρέπει να καλύπτει τόσο τις χρήσεις έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας ή σε άλλους χώρους μέσω ψηφιακών μέσων, για παράδειγμα με ηλεκτρονικούς πίνακες ή ψηφιακές συσκευές που μπορούν να συνδεθούν στο διαδίκτυο, όσο και τις χρήσεις εξ αποστάσεως μέσω ασφαλών ηλεκτρονικών περιβαλλόντων, όπως στο πλαίσιο διαδικτυακών μαθημάτων ή της πρόσβασης σε διδακτικό υλικό που συμπληρώνει το εκάστοτε μάθημα. Ως ασφαλή ηλεκτρονικά περιβάλλοντα θα πρέπει να νοείται η πρόσβαση σε ψηφιακό περιβάλλον διδασκαλίας και μάθησης στα οποία η πρόσβαση είναι περιορισμένη στο διδακτικό προσωπικό του εκπαιδευτικού ιδρύματος και στους μαθητές ή σπουδαστές που είναι εγγεγραμμένοι σε ένα πρόγραμμα σπουδών, ιδίως μέσω κατάλληλων διαδικασιών επαλήθευσης ταυτότητας, συμπεριλαμβανομένης της επαλήθευσης με βάση κωδικό πρόσβασης.

(27) Τα κράτη μέλη θα πρέπει επομένως να προβλέψουν εξαίρεση δυνάμει της οποίας θα επιτρέπεται στα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς να αναπαράγουν έργα και άλλα αντικείμενα προστασίας που βρίσκονται μόνιμα στις συλλογές τους, με σκοπό τη διατήρησή τους, με σκοπό, για παράδειγμα, την αντιμετώπιση της τεχνολογικής απαρχαίωσης ή της φθοράς των αρχικών υποθεμάτων ή την ασφάλιση έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας. Η εξαίρεση αυτή θα πρέπει να επιτρέπει τη δημιουργία αντιγράφων με το κατάλληλο εργαλείο, μέσο ή τεχνολογία διατήρησης, σε οποιαδήποτε μορφή ή μέσο, στον απαιτούμενο αριθμό, σε οποιοδήποτε στάδιο της ύπαρξης ενός έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας και στον βαθμό που απαιτείται για σκοπούς διατήρησης. Οι πράξεις αναπαραγωγής που πραγματοποιούνται από τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς για σκοπούς άλλους από τη διατήρηση έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας στις μόνιμες συλλογές τους θα πρέπει να εξακολουθούν να υπόκεινται στην εξουσιοδότηση των δικαιούχων, εκτός εάν επιτρέπονται από άλλες εξαιρέσεις ή περιορισμούς που προβλέπονται στο δίκαιο της Ένωσης.

(46) Δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας που αποκτά η ικανότητα προσφοράς ευέλικτων σχημάτων χορήγησης αδειών στην ψηφιακή εποχή, και της αυξανόμενης χρήσης αυτών των σχημάτων, τα κράτη μέλη πρέπει να είναι σε θέση να προβλέπουν μηχανισμούς χορήγησης αδειών που επιτρέπουν στους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης να χορηγούν άδειες, σε εθελοντική βάση, ανεξάρτητα από το αν όλοι οι δικαιούχοι έχουν εξουσιοδοτήσει τον εν λόγω οργανισμό να προβαίνει σε αυτήν την ενέργεια. Τα κράτη μέλη πρέπει να είναι σε θέση να διατηρούν και να θεσπίζουν τέτοιους μηχανισμούς σύμφωνα με τις εθνικές τους παραδόσεις, πρακτικές ή συνθήκες, με την επιφύλαξη των διασφαλίσεων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία και σε συμμόρφωση με το ενωσιακό δίκαιο και τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ένωσης. Αυτοί οι μηχανισμοί θα πρέπει να έχουν ισχύ μόνο στην επικράτεια του οικείου κράτους μέλους, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά από το δίκαιο της Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευελιξία να επιλέγουν τον συγκεκριμένο τύπο μηχανισμού που θα επιτρέπει οι άδειες για έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας να επεκτείνονται στα δικαιώματα των δικαιούχων που δεν έχουν εξουσιοδοτήσει τον οργανισμό που συνάπτει τη συμφωνία, υπό τον όρο ότι αυτός ο μηχανισμός είναι σύμφωνος με το δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για τη συλλογική διαχείριση των δικαιωμάτων που προβλέπονται στην οδηγία 2014/26/ΕΕ. Ειδικότερα, οι εν λόγω μηχανισμοί θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι το άρθρο 7 της οδηγίας 2014/26/ΕΕ εφαρμόζεται σε δικαιούχους που δεν είναι μέλη του οργανισμού που συνάπτει τη συμφωνία. Οι εν λόγω μηχανισμοί μπορούν να περιλαμβάνουν τη χορήγηση συλλογικών αδειών με διευρυμένη ισχύ, αναθέσεις και τεκμήρια εκπροσώπησης. Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας σχετικά με τη χορήγηση συλλογικών αδειών δεν θα πρέπει να θίγουν την υφιστάμενη ικανότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μηχανισμούς υποχρεωτικής συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων ή άλλους μηχανισμούς χορήγησης συλλογικών αδειών με διευρυμένη ισχύ, όπως αυτός που περιλαμβάνεται στο άρθρο 3 της οδηγίας 93/83/ΕΟΚ του Συμβουλίου (12).

(64) Είναι σκόπιμο να διευκρινιστεί στην παρούσα οδηγία ότι οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου εκτελούν μια πράξη παρουσίασης στο κοινό ή διάθεσης στο κοινό όταν παρέχουν πρόσβαση στο κοινό σε έργα που προστατεύονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή άλλο αντικείμενα προστασίας που αναφορτώνονται από τους χρήστες τους. Κατά συνέπεια, οι πάροχοι επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου θα πρέπει να λαμβάνουν άδεια, μεταξύ άλλων μέσω συμφωνίας χορήγησης άδειας, από τους σχετικούς δικαιούχους. Αυτό δεν επηρεάζει την έννοια της παρουσίασης στο κοινό ή της διάθεσης στο κοινό σε άλλα σημεία του δικαίου της Ένωσης ούτε επηρεάζει την πιθανή εφαρμογή του άρθρου 3 παράγραφοι 1 και 2 της οδηγίας 2001/29/ΕΚ σε άλλους παρόχους υπηρεσιών με που χρησιμοποιούν περιεχόμενο που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

(73) Η αμοιβή των δημιουργών και των ερμηνευτών θα πρέπει να είναι κατάλληλη και αναλογική προς την πραγματική ή δυνητική οικονομική αξία των δικαιωμάτων για τα οποία χορηγείται άδεια χρήσης ή τα οποία μεταβιβάζονται, λαμβάνοντας υπόψη τη συμβολή του δημιουργού ή του ερμηνευτή στο συνολικό έργο ή άλλο αντικείμενο προστασίας και όλες τις άλλες περιστάσεις της υπόθεσης, όπως οι πρακτικές της αγοράς ή η πραγματική εκμετάλλευση του έργου. Ένα κατ' αποκοπή ποσό μπορεί επίσης να συνιστά αναλογική αμοιβή, αλλά δεν θα πρέπει να αποτελεί τον κανόνα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευχέρεια, να καθορίζουν ειδικές περιπτώσεις για την εφαρμογή των κατ' αποκοπή ποσών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε τομέα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να εφαρμόζουν την αρχή της κατάλληλης και αναλογικής αμοιβής μέσω διαφορετικών υφιστάμενων ή νέων μηχανισμών που εισάγονται, οι οποίοι μπορούν να περιλαμβάνουν συλλογικές διαπραγματεύσεις και άλλους μηχανισμούς, υπό την προϋπόθεση ότι οι μηχανισμοί αυτοί είναι σύμφωνοι με το εφαρμοστέο δίκαιο της Ένωσης.