Data Act 2023/2854 PL

1. Użytkownicy, posiadacze danych i odbiorcy danych mają dostęp do organów rozstrzygania sporów, certyfikowanych zgodnie z ust. 5 niniejszego artykułu, na potrzeby rozstrzygania sporów na podstawie art. 4 ust. 3 i ust. 9 oraz art. 5 ust. 12, a także sporów w sprawie sprawiedliwych, rozsądnych i niedyskryminujących zasad i przejrzystego sposobu udostępnienia danych zgodnie z niniejszym rozdziałem i rozdziałem IV.

2. Organy rozstrzygania sporów informują zainteresowane strony o wysokości opłat lub o mechanizmach stosowanych do ustalania wysokości opłat, zanim strony te wystąpią o wydanie decyzji.

3. W przypadku sporów wniesionych do organu rozstrzygania sporów na podstawie art. 4 ust. 3 i ust. 9 oraz art. 5 ust. 12, jeżeli organ rozstrzygania sporów rozstrzygnie spór na korzyść użytkownika lub odbiorcy danych, posiadacz_danych ponosi wszelkie opłaty nałożone przez organ rozstrzygania sporów i zwraca użytkownikowi lub odbiorcy danych wszelkie inne rozsądne koszty poniesione w związku z rozstrzygnięciem sporu. Jeżeli organ rozstrzygania sporów rozstrzygnie spór na korzyść posiadacza danych, użytkownik lub odbiorca_danych nie są zobowiązani do zwrócenia opłat ani innych kosztów, które posiadacz_danych poniósł lub ma ponieść w związku z rozstrzygnięciem sporu, chyba że organ rozstrzygania sporów uzna, że użytkownik lub odbiorca_danych w oczywisty sposób działali w złej wierze.

4. Klienci i dostawcy usług przetwarzania danych mają dostęp do organów rozstrzygania sporów, certyfikowanych zgodnie z ust. 5 niniejszego artykułu, na potrzeby rozstrzygania sporów dotyczących naruszeń praw klientów i niewywiązania się z obowiązków przez dostawców usług przetwarzania danych, zgodnie z art. 23 do 31.

5. Państwo członkowskie, w którym ma siedzibę organ rozstrzygania sporów, na wniosek tego organu dokonuje jego certyfikacji, jeżeli organ ten wykazał, że spełnia wszystkie następujące warunki:

a)	jest bezstronny i niezależny oraz będzie wydawać decyzje zgodnie z jasnym, niedyskryminującym i sprawiedliwym regulaminem wewnętrznym;

b)	dysponuje niezbędną wiedzą ekspercką, w szczególności na temat sprawiedliwych, stosownych i niedyskryminujących zasad, w tym rekompensaty, oraz przejrzystego sposobu udostępniania danych, która to wiedza pozwala organowi na skuteczne ustalanie tych zasad;

c)	jest łatwo dostępny za pośrednictwem technologii łączności elektronicznej;

d)	ma możliwość przyjmowania decyzji w sposób szybki, skuteczny i oszczędny w co najmniej jednym języku urzędowym Unii.

6. Państwa członkowskie zgłaszają Komisji organy rozstrzygania sporów certyfikowane zgodnie z ust. 5. Komisja publikuje wykaz tych organów na specjalnej stronie internetowej i na bieżąco go aktualizuje.

7. Organy rozstrzygania sporów odmawiają rozpatrzenia wniosku o rozstrzygnięcie sporu, który został już wniesiony do innego organu rozstrzygania sporów, bądź do sądu lub trybunału państwa członkowskiego.

8. Organy rozstrzygania sporów dają stronom możliwość wyrażenia, w rozsądnym terminie, swojego stanowiska w sprawach wniesionych przez te strony do tych organów. W tym kontekście każda strona sporu otrzyma stanowiska drugiej strony sporu oraz wszelkie opinie ekspertów. Stronom zapewnia się możliwość ustosunkowania się do tych stanowisk i opinii.

9. Organy rozstrzygania sporów przyjmują decyzję w skierowanych do nich sprawach w ciągu 90 dni od otrzymania wniosku zgodnie z ust. 1 i 4. Decyzje te sporządza się na piśmie lub na trwałym nośniku i opatruje uzasadnieniem.

10. Organy rozstrzygania sporów sporządzają i podają do wiadomości publicznej roczne sprawozdania z działalności. Roczne sprawozdania zawierają w szczególności następujące informacje ogólne:

a)	zbiorcze podsumowanie wyników sporów;

b)	średni czas rozstrzygania sporów;

c)	najczęstsze powody sporów.

11. Aby ułatwić wymianę informacji i najlepszych praktyk, organ rozstrzygania sporów może zdecydować o dodaniu do sprawozdania, o którym mowa w ust. 10, zaleceń dotyczących metod zapobiegania problemom lub ich rozwiązywania.

12. Decyzja organu rozstrzygającego spory jest wiążąca dla stron wyłącznie wtedy, gdy strony wyraźnie zgodziły się na jej wiążący charakter przed rozpoczęciem postępowania w sprawie rozstrzygnięcia sporu.

13. Niniejszy artykuł nie wpływa na prawa stron do dochodzenia skutecznego środka prawnego przed sądem lub trybunałem państwa członkowskiego.

Artykuł 13

Nieuczciwe postanowienia umowne nałożone jednostronnie na inne przedsiębiorstwo

1. Postanowienie umowne dotyczące dostępu do danych i ich wykorzystywania lub odpowiedzialności i środków ochrony prawnej wobec naruszenia lub odstąpienia od obowiązków dotyczących danych i nałożone jednostronnie na inne przedsiębiorstwo nie jest dla tego innego przedsiębiorstwa wiążące, jeżeli postanowienie to jest nieuczciwe.

2. Postanowienie umowne nie jest uznawane za nieuczciwe, jeżeli stanowi odzwierciedlenie bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa Unii, które miałyby zastosowanie, gdyby przedmiotowej sprawy nie regulowały postanowienia umowne.

3. Postanowienie umowne jest nieuczciwe, jeżeli cechuje się tym, że jego stosowanie rażąco odbiega od dobrej praktyki handlowej w zakresie dostępu do danych i ich wykorzystywania, w przeciwieństwie do zasady dobrej wiary i uczciwego obrotu.

4. W szczególności postanowienie umowne jest nieuczciwe do celów ust. 3, jeżeli jego celem lub skutkiem jest:

a)	wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności strony, która jednostronnie narzuciła postanowienie, za czyny umyślne lub wynikające z rażącego niedbalstwa;

b)	wyłączenie środków ochrony prawnej dostępnych stronie, na którą jednostronnie narzucono postanowienie, w przypadku niewykonania zobowiązań umownych lub wyłączenie odpowiedzialności strony, która jednostronnie narzuciła postanowienie, w przypadku naruszenia tych zobowiązań;

c)	przyznanie stronie, która jednostronnie narzuciła postanowienie, wyłącznego prawa do ustalania, czy dostarczone dane są zgodne z umową, lub wyłącznego prawa do interpretowania postanowienia umownego.

5. Domniemywa się, że postanowienie umowne jest nieuczciwe do celów ust. 3, jeżeli jego celem lub skutkiem jest:

a)	niewłaściwe ograniczenie środków ochrony prawnej w przypadku niewykonania zobowiązań umownych lub niewłaściwe ograniczenie odpowiedzialności w przypadku naruszenia tych zobowiązań, lub rozszerzenie odpowiedzialności przedsiębiorstwa, na które jednostronnie narzucone zostało postanowienie;

umożliwienie stronie, która jednostronnie narzuciła postanowienie, dostępu do danych drugiej umawiającej się strony i ich wykorzystania w sposób znacząco szkodliwy dla uzasadnionych interesów drugiej umawiającej się strony, w szczególności gdy takie dane zawierają szczególnie chronione dane handlowe lub są chronione tajemnicami przedsiębiorstwa lub prawami własności intelektualnej;

uniemożliwienie stronie, na którą jednostronnie nałożono postanowienie, wykorzystywania danych dostarczonych lub wygenerowanych przez tę stronę w okresie obowiązywania umowy lub ograniczenie wykorzystywania takich danych w takim stopniu, że strona ta nie jest uprawniona do wykorzystywania takich danych, pobierania ich, uzyskiwania do nich dostępu, kontrolowania ich lub wykorzystywania ich wartości w odpowiedni sposób;

d)	uniemożliwienie stronie, na którą jednostronnie narzucono postanowienie, rozwiązania umowy w rozsądnym terminie;

e)	uniemożliwienie stronie, na którą jednostronnie narzucono postanowienie, uzyskania kopii danych dostarczonych lub wygenerowanych przez tę stronę w okresie obowiązywania umowy lub w rozsądnym okresie po jego rozwiązaniu;

umożliwienie stronie, która jednostronnie narzuciła postanowienie, rozwiązania umowy ze zbyt krótkim terminem wypowiedzenia, biorąc pod uwagę rozsądną możliwość drugiej umawiającej się strony zmiany usługi na alternatywną i porównywalną oraz szkodę finansową spowodowaną takim rozwiązaniem, chyba że istnieją ku temu poważne podstawy;

umożliwienie stronie, która jednostronnie narzuciła postanowienie, istotnej zmiany ceny ustalonej w umowie lub jakiegokolwiek innego istotnego warunku związanego z charakterem, formatem, jakością lub ilością danych podlegających dzieleniu się, bez ważnej przyczyny określonej w umowie i bez prawa drugiej strony do rozwiązania umowy w razie takiej zmiany.

Akapit pierwszy lit. g) nie wpływa na postanowienia pozwalające stronie, która jednostronnie narzuciła postanowienie, zastrzec sobie prawo do jednostronnej zmiany postanowień umowy na czas nieokreślony, pod warunkiem że w umowie tej określona została ważna przyczyna dla takich jednostronnych zmian, o której strona, która jednostronnie narzuciła postanowienie, jest zobowiązana w rozsądnym terminie poinformować drugą umawiającą się stronę, a druga umawiająca się strona może rozwiązać umowę w razie zmiany bez ponoszenia kosztów.

6. Postanowienie umowne uważa się za jednostronnie narzucone w rozumieniu niniejszego artykułu, jeżeli zaproponowała je jedna umawiająca się strona, a druga umawiająca się strona nie była w stanie wpłynąć na jego treść pomimo próby negocjacji tej treści. Ciężar udowodnienia, że postanowienie umowne nie zostało jednostronnie narzucone, spoczywa na umawiającej się stronie, która zaproponowała to postanowienie. Umawiająca się strona, która zaproponowała sporne postanowienie, nie może twierdzić, że jest to nieuczciwe postanowienie umowne.

7. W przypadku gdy nieuczciwe postanowienie umowne można oddzielić od pozostałych postanowień umowy, pozostałe postanowienia pozostają wiążące.

8. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do postanowień umownych określających główny przedmiot umowy lub do relacji ceny do dostarczonych w zamian danych.

9. Strony umowy objętej ust. 1 nie wyłączają stosowania niniejszego artykułu, nie odstępują od niego ani nie zmieniają jego skutków.

ROZDZIAŁ V

UDOSTĘPNIANIE DANYCH ORGANOM SEKTORA PUBLICZNEGO, KOMISJI, EUROPEJSKIEMU BANKOWI CENTRALNEMU I ORGANOM UNII NA PODSTAWIE WYJĄTKOWEJ POTRZEBY

whereas

keyboard_tab Data Act 2023/2854 PL

Data Act 2023/2854 PL