(4) Handel elektroniczny jest kluczowym motorem wzrostu na rynku wewnętrznym.
Jednak jego potencjał wzrostu pozostaje w dużej części niewykorzystany.
W celu wzmocnienia konkurencyjności Unii i napędzenia wzrostu, Unia musi działać szybko i zachęcać uczestników rynku do uwolnienia pełnego potencjału, jaki oferuje rynek wewnętrzny.
Pełny potencjał rynku wewnętrznego może zostać uwolniony jedynie wtedy, gdy wszyscy uczestnicy rynku będą mieli łatwy dostęp do transgranicznej sprzedaży towarów, w tym elektronicznych transakcji handlowych.
Prawo umów, na podstawie którego uczestnicy rynku zawierają transakcje, jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na decyzje przedsiębiorców dotyczące tego, czy angażować się w transgraniczną sprzedaż towarów.
Prawo umów wpływa także na gotowość konsumentów do akceptowania tego rodzaju zakupów i obdarzania go zaufaniem.
- = -
(6) Unijne przepisy mające zastosowanie do sprzedaży towarów są wciąż bardzo fragmentaryczne, choć przepisy dotyczące warunków dostarczania i, w odniesieniu do umów zawieranych na odległość lub umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, wymogów dotyczących informacji przed zawarciem umowy oraz prawa odstąpienia od umowy zostały już w pełni zharmonizowane w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE (3).
Pozostałe najważniejsze elementy umowne, takie jak kryteria zgodności z umową, środki ochrony prawnej w przypadku braku zgodności towaru z umową oraz główne zasady korzystania z takich środków, podlegają obecnie minimalnej harmonizacji zgodnie z dyrektywą 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (4).
Państwom członkowskim umożliwiono ustalenie norm na wyższym poziomie niż unijny oraz wprowadzenie lub utrzymanie przepisów zapewniających jeszcze wyższy poziom ochrony konsumentów.
Korzystając z tego uprawnienia, państwa członkowskie uwzględniły różne elementy i podjęły działania w różnym zakresie.
Z tego względu przepisy krajowe będące transpozycją dyrektywy 1999/44/WE są obecnie w znacznym stopniu rozbieżne w odniesieniu do podstawowych elementów, takich jak istnienie lub brak hierarchii środków ochrony prawnej.
- = -
(9) Podczas gdy sprzedaż towarów przez internet stanowi przeważającą część sprzedaży transgranicznej w Unii, to różnice w krajowym prawie umów mają w równym stopniu wpływ na detalistów, którzy korzystają z kanałów sprzedaży na odległość oraz na detalistów prowadzących sprzedaż przy fizycznej obecności stron, utrudniając im rozszerzanie działalności na rynki innych państw.
Zakresem stosowania niniejszej dyrektywy należy objąć wszystkie kanały sprzedaży, aby stworzyć równe szanse dla wszystkich przedsiębiorstw sprzedających towary konsumentom.
Określając jednolite zasady dotyczące wszystkich kanałów sprzedaży, niniejsza dyrektywa powinna unikać rozbieżności, które stanowiłyby niewspółmierne obciążenie dla coraz liczniejszych w Unii detalistów prowadzących sprzedaż wielokanałową.
Konieczność utrzymania spójnych przepisów w sprawie sprzedaży i gwarancji obejmujących wszystkie kanały sprzedaży potwierdzono w sporządzonej przez Komisję kontroli sprawności funkcjonowania przepisów dotyczących konsumentów i marketingu opublikowanej w dniu 29 maja 2017 r., która objęła również dyrektywę 1999/44/WE.
- = -
(10) Niniejsza dyrektywa powinna obejmować przepisy mające zastosowanie do sprzedaży towarów, w tym towarów z elementami cyfrowymi, jedynie w odniesieniu do najważniejszych elementów umowy, które są wymagane do usunięcia barier na rynku wewnętrznym wynikających z prawa umów.
Z tego względu należy w pełni zharmonizować przepisy określające wymogi zgodności z umową, środki ochrony prawnej przysługujące konsumentom w przypadku braku zgodności towarów z umową oraz główne zasady korzystania z tych środków, a także zwiększyć poziom ochrony konsumentów w stosunku do dyrektywy 1999/44/WE.
W pełni zharmonizowane przepisy dotyczące niektórych istotnych elementów prawa umów konsumenckich ułatwiłyby przedsiębiorstwom, zwłaszcza MŚP, oferowanie produktów w innych państwach członkowskich.
Dzięki pełnej harmonizacji najważniejszych przepisów konsumenci czerpaliby korzyści z wysokiego poziomu ochrony oraz z większego dobrobytu.
- = -
(11) Niniejsza dyrektywa uzupełnia dyrektywę 2011/83/UE.
Podczas gdy dyrektywa 2011/83/UE ustanawia przede wszystkim przepisy dotyczące wymogów w zakresie informacji przed zawarciem umowy, prawa odstąpienia od umowy w przypadku umów zawieranych na odległość lub umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa oraz warunków dostarczania towarów oraz przenoszenia ryzyka, to niniejsza dyrektywa ustanawia przepisy dotyczące zgodności towarów z umową, środki ochrony prawnej w przypadku braku zgodności z umową oraz zasady korzystania z tych środków.
- = -
(13) Niniejsza dyrektywa oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 (6) powinny się wzajemnie uzupełniać.
Dyrektywa (UE) 2019/770 ustanawia przepisy regulujące określone wymogi dotyczące umów, których przedmiotem jest dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych, natomiast niniejsza dyrektywa ustanawia przepisy regulujące określone wymogi dotyczące umów, których przedmiotem jest sprzedaż towarów.
W związku z tym, w celu spełnienia oczekiwań konsumentów oraz zapewnienia przedsiębiorcom oferującym treści_cyfrowe lub usługi cyfrowe jasnych i prostych ram prawnych, dyrektywa (UE) 2019/770 ma zastosowanie do dostarczania treści cyfrowych lub usług cyfrowych, w tym treści cyfrowych dostarczanych na nośniku materialnym, takim jak płyty DVD, płyty CD, pamięć podręczna USB i karty pamięci, a także do samego nośnika materialnego, pod warunkiem że służy on jedynie jako nośnik treści cyfrowych.
Niniejsza dyrektywa powinna natomiast mieć zastosowanie do umów sprzedaży towarów, w tym towarów z elementami cyfrowymi, które potrzebują treści cyfrowych lub usługi cyfrowej, aby pełnić swoje funkcje.
- = -
(15) Niniejsza dyrektywa powinna mieć zastosowanie do umów sprzedaży towarów, w tym towarów z elementami cyfrowymi, w przypadku których brak zawarcia w tych towarach albo wzajemnego z nimi połączenia treści cyfrowych lub usług cyfrowych uniemożliwiłby tym towarom pełnienie ich funkcji oraz w przypadku których te treści lub usługi cyfrowe są dostarczane wraz z towarem na podstawie tej samej umowy sprzedaży dotyczącej tych towarów.
To, czy dostarczanie zawartych w towarze lub wzajemnie z nim połączonych treści cyfrowych lub usług cyfrowych stanowi część umowy sprzedaży ze sprzedającym, powinno zależeć od treści takiej umowy.
Niniejsza dyrektywa powinna obejmować zawarte w towarze lub wzajemnie z nim połączone treści_cyfrowe lub usługi cyfrowe, których dostarczanie jest wyraźnie wymagane w umowie.
Powinna ona również obejmować umowy sprzedaży, które mogą być rozumiane jako umowy obejmujące dostarczanie konkretnych treści cyfrowych lub konkretnej usługi cyfrowej, gdyż są one czymś oczywistym w przypadku towarów tego samego rodzaju i konsument może ich zasadnie oczekiwać, biorąc pod uwagę specyfikę towarów oraz oświadczenia publiczne składane przez sprzedawcę lub inne osoby na wcześniejszych etapach łańcucha transakcji – w tym przez producenta – albo imieniu sprzedawcy lub takich innych osób.
Jeżeli przykładowo w reklamie byłaby mowa o tym, że inteligentny telewizor zawiera określoną aplikację wideo, należałoby uważać, że ta aplikacja wideo jest objęta umową sprzedaży.
Powinno to mieć zastosowanie niezależnie od tego, czy treści_cyfrowe lub usługa_cyfrowa zostały uprzednio zainstalowane w danym towarze, czy też mają zostać pobrane później na inne urządzenie i są tylko powiązane z danym towarem.
Przykładowo smartfon może zawierać standardowo zainstalowaną aplikację, dostarczaną na podstawie umowy sprzedaży, taką jak budzik lub kamera.
Innym przykładem może być inteligentny zegarek.
W takim przypadku sam zegarek należałoby uważać za towar z elementami cyfrowymi mogący pełnić swoje funkcje wyłącznie z aplikacją, która udostępniana jest na podstawie tej samej umowy sprzedaży, ale którą konsument musi pobrać na smartfon.
Aplikacja byłaby wówczas wzajemnie połączonym elementem cyfrowym.
Powinno to mieć również zastosowanie, jeżeli zawarte w towarze lub wzajemnie połączone z nim treści_cyfrowe lub usługa_cyfrowa nie są dostarczane przez samego sprzedawcę, lecz zgodnie z umową sprzedaży przez osobę trzecią.
W celu uniknięcia niepewności wśród sprzedawców i konsumentów, w przypadku wątpliwości, czy dostawa treści cyfrowych lub usługi cyfrowej objęta jest umową sprzedaży, należy stosować przepisy niniejszej dyrektywy.
Ponadto na potwierdzenie dwustronnego stosunku umownego między sprzedawcą a konsumentem, którego częścią jest dostarczanie zawartych w towarze lub wzajemnie z nim połączonych treści cyfrowych lub usługi cyfrowej, nie powinien mieć wpływu sam fakt, że – aby móc korzystać z tych treści cyfrowych lub usługi cyfrowej – konsument musi wyrazić zgodę na umowę licencyjną z osobą trzecią.
- = -
(17) W celu zapewnienia jasności prawa w niniejszej dyrektywie należy ustanowić definicję umowy sprzedaży oraz jasno określić zakres jej stosowania.
Zakres stosowania niniejszej dyrektywy powinien również objąć umowy dotyczące towarów, które mają zostać wyprodukowane lub wytworzone w przyszłości, w tym zgodnie ze wskazówkami konsumenta.
Ponadto w zakres stosowania niniejszej dyrektywy wejść może instalacja towaru, jeżeli stanowi ona element umowy sprzedaży i musi zostać przeprowadzona przez sprzedawcę lub na jego odpowiedzialność.
Jeżeli umowa dotyczy zarówno sprzedaży towarów, jak i świadczenia usług, należy pozostawić w gestii prawa krajowego ustalenie, czy cała umowa może zostać zaklasyfikowana jako umowa_sprzedaży w rozumieniu niniejszej dyrektywy.
- = -
(18) Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć wpływu na prawo krajowe w zakresie, w jakim dane kwestie nie są przez nią regulowane, w szczególności w odniesieniu do takich kwestii jak zgodność towarów z prawem, odszkodowanie i aspekty ogólnego prawa umów, na przykład zawieranie umów, ich skuteczność, nieważność lub skutki.
Nie powinna mieć ona również wpływu na kwestie skutków rozwiązania umowy oraz określone aspekty dotyczące naprawy i wymiany, których nie reguluje niniejsza dyrektywa.
Regulując prawa stron do wstrzymania się z wykonywaniem swoich zobowiązań lub ich części do czasu wywiązania się przez drugą stronę z jej zobowiązań, państwa członkowskie powinny zachować swobodę w zakresie regulowania warunków i zasad wstrzymania się z zapłatą ceny przez konsumenta.
Państwa członkowskie powinny również zachować swobodę regulowania prawa konsumenta do odszkodowania za szkody poniesione w wyniku naruszenia przez sprzedawcę niniejszej dyrektywy.
Niniejsza dyrektywa nie powinna także mieć wpływu na przepisy krajowe, które nie dotyczą szczególnie umów konsumenckich i które przewidują szczegółowe środki ochrony prawnej w przypadku niektórych wad, które nie były widoczne w momencie zawarcia umowy sprzedaży, a mianowicie na przepisy krajowe, które mogą określać szczegółowe zasady dotyczące odpowiedzialności sprzedawcy za wady ukryte.
Niniejsza dyrektywa nie powinna także mieć wpływu na przepisy krajowe przewidujące pozaumowne środki ochrony prawnej przysługujące konsumentowi w przypadku braku zgodności towarów z umową, skierowane przeciwko osobom na wcześniejszych etapach łańcucha transakcji, na przykład producentom, lub innym osobom wykonującym zobowiązania takich osób.
- = -
(59) W przypadku rozwiązania umowy przez konsumenta ze względu na brak zgodności z umową niniejsza dyrektywa powinna określać przepisy dotyczące jedynie głównych skutków i sposobu wykonywania prawa do rozwiązania umowy, w szczególności obowiązek stron do zwrotu tego, co otrzymały.
Dlatego sprzedawca powinien być zobowiązany do zwrotu ceny otrzymanej od konsumenta, a konsument powinien być zobowiązany do zwrotu towaru.
- = -
(62) W celu zapewnienia przejrzystości, należy określić pewne wymogi w zakresie gwarancji handlowych, oprócz wymogów dotyczących informacji przekazywanych przed zawarciem umowy dotyczących istnienia i warunków gwarancji handlowej, o których mowa w dyrektywie 2011/83/UE.
Ponadto w celu zwiększenia pewności prawa i uniknięcia sytuacji, w których konsumenci są wprowadzani w błąd, niniejsza dyrektywa powinna przewidywać, że jeżeli warunki gwarancji handlowej zawarte w odnośnych reklamach są korzystniejsze dla konsumenta niż te określone w oświadczeniu gwarancyjnym, obowiązują wówczas te korzystniejsze warunki.
Niniejsza dyrektywa powinna również określać przepisy dotyczące treści oświadczenia gwarancyjnego i sposobu jego udostępniania konsumentom.
Oświadczenie gwarancyjne powinno, przykładowo, zawierać warunki gwarancji handlowej i stwierdzać, że gwarancja_handlowa nie ma wpływu na ustawową gwarancję zgodności z umową, tak aby było jasne, że warunki gwarancji handlowej stanowią zobowiązanie mające charakter dodatkowy w stosunku do ustawowej gwarancji zgodności z umową.
Państwa członkowskie powinny mieć swobodę ustanowienia przepisów dotyczących innych aspektów gwarancji handlowych nieobjętych niniejszą dyrektywą, na przykład powiązania z gwarancją handlową dłużników innych niż gwarant, pod warunkiem że przepisy te nie pozbawią konsumentów ochrony przysługującej im na mocy w pełni zharmonizowanych przepisów niniejszej dyrektywy dotyczących gwarancji handlowych.
Choć państwa członkowskie powinny zachować swobodę żądania, aby gwarancje handlowe były udzielane nieodpłatnie, powinny one zapewnić, aby każde zobowiązanie sprzedawcy lub producenta, które spełnia definicję gwarancji handlowej określoną w niniejszej dyrektywie, było zgodne ze zharmonizowanymi przepisami niniejszej dyrektywy.
- = -
(63) Biorąc pod uwagę, że sprzedawca jest odpowiedzialny wobec klienta za każdy brak zgodności towaru z umową wynikający z działania lub zaniechania sprzedawcy lub osoby trzeciej, sprzedawca powinien mieć możliwość występowania z roszczeniami regresowymi wobec osoby odpowiedzialnej na wcześniejszych etapach łańcucha transakcji.
Te roszczenia regresowe powinny obejmować środki ochrony prawnej w przypadku braku zgodności z umową będącego skutkiem niedostarczenia aktualizacji, w tym aktualizacji zabezpieczeń, która byłaby niezbędna do zachowania zgodności towaru z elementami cyfrowymi z umową.
Niniejsza dyrektywa nie powinna jednak mieć wpływu na zasadę swobody zawierania umów między sprzedawcą i innymi stronami w łańcuchu transakcji.
Szczegółowe informacje dotyczące wykonywania tego prawa, zwłaszcza kwestia, do kogo i w jaki sposób mają być kierowane te roszczenia regresowe oraz czy mają one charakter obowiązkowy, powinny zostać określone przez państwa członkowskie.
Niniejsza dyrektywa nie powinna regulować kwestii, czy także konsument może wystąpić z roszczeniem bezpośrednio wobec osoby na wcześniejszych etapach łańcucha transakcji, z wyjątkiem przypadków, gdy producent oferuje konsumentowi gwarancję handlową na towary.
- = -