search


keyboard_tab Digital Service Act 2022/2065 PL

BG CS DA DE EL EN ES ET FI FR GA HR HU IT LV LT MT NL PL PT RO SK SL SV print pdf

2022/2065 PL cercato: 'wpływ' . Output generated live by software developed by IusOnDemand srl


expand index wpływ:


whereas wpływ:


definitions:


cloud tag: and the number of total unique words without stopwords is: 2276

 

Artykuł 2

Zakres stosowania

1.   Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do usług pośrednich, które są oferowane odbiorcom usługi, którzy mają siedzibę lub znajdują się w Unii, niezależnie od miejsca siedziby dostawców tych usług pośrednich.

2.   Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do usługi, która nie jest usługą pośrednią, ani do wymogów nakładanych w odniesieniu do takiej usługi, niezależnie od tego, czy taka usługa jest świadczona za pośrednictwem korzystania z usługi pośredniej.

3.   Niniejsze rozporządzenie nie ma wpływu na stosowanie dyrektywy 2000/31/WE.

4.   Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla przepisów ustanowionych w innych aktach prawnych Unii regulujących inne aspekty świadczenia usług pośrednich na rynku wewnętrznym lub określających i uzupełniających niniejsze rozporządzenie, w szczególności dla:

a)

dyrektywy 2010/13/UE;

b)

prawa Unii dotyczącego praw autorskich i pokrewnych;

c)

rozporządzenia (UE) 2021/784;

d)

rozporządzenia (UE) 2019/1148;

e)

rozporządzenia (UE) 2019/1150;

f)

prawa Unii w dziedzinie ochrony konsumentów i bezpieczeństwa produktów, w tym rozporządzeń (UE) 2017/2394 i (UE) 2019/1020 oraz dyrektyw 2001/95/WE i 2013/11/UE;

g)

prawa Unii w dziedzinie ochrony danych osobowych, w szczególności rozporządzenia (UE) 2016/679 i dyrektywy 2002/58/WE;

h)

prawa Unii w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych, w szczególności rozporządzenia (UE) nr 1215/2012 i wszelkich aktów prawnych Unii regulujących prawo właściwe dla zobowiązań umownych i pozaumownych;

i)

prawa Unii w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych, w szczególności rozporządzenia w sprawie europejskiego nakazu wydania dowodów dotyczącego elektronicznego materiału dowodowego w sprawach karnych i europejskiego nakazu zabezpieczenia dowodów dotyczącego elektronicznego materiału dowodowego w sprawach karnych;

j)

dyrektywy ustanawiającej zharmonizowane przepisy dotyczące ustanawiania przedstawicieli prawnych w celu gromadzenia dowodów na potrzeby postępowań karnych.

Artykuł 3

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

a)

usługa_społeczeństwa_informacyjnego” oznacza „usługę” zgodnie z definicją w art. 1 ust. 1 lit. b) dyrektywy (UE) 2015/1535;

b)

odbiorca_usługi” oznacza osobę fizyczną lub prawną, która korzysta z usługi pośredniej, w szczególności w celu poszukiwania informacji lub udostępnienia jej;

c)

konsument” oznacza osobę fizyczną, która działa w celach innych niż jej działalność handlowa, gospodarcza, rzemieślnicza lub zawodowa;

d)

oferować_usługi_w Unii” oznacza umożliwiać osobom fizycznym lub prawnym w co najmniej jednym państwie członkowskim korzystanie z usług dostawcy usług pośrednich, który posiada istotne_powiązanie_z Unią;

e)

istotne_powiązanie_z Unią” oznacza powiązanie dostawcy usług pośrednich z Unią wynikające z posiadania przez niego siedziby w Unii albo z określonych kryteriów faktycznych, takich jak:

znaczna liczba odbiorców usługi w co najmniej jednym państwie członkowskim w stosunku do jego ludności; lub

ukierunkowanie prowadzonej działalności na co najmniej jedno państwo członkowskie;

f)

przedsiębiorca” oznacza osobę fizyczną lub prawną, bez względu na to, czy jest nim podmiot publiczny czy prywatny, która działa – w tym również za pośrednictwem osoby działającej w jej imieniu lub na jej rzecz – w celach związanych z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub zawodową;

g)

usługa_pośrednia” oznacza jedną z następujących usług społeczeństwa informacyjnego:

(i)

usługę „ zwykłego_przekazu” polegającą na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi lub na zapewnianiu dostępu do sieci telekomunikacyjnej;

(ii)

usługę „ cachingu” polegającą na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi, obejmującą automatyczne, pośrednie i krótkotrwałe przechowywanie tej informacji, dokonywane wyłącznie w celu usprawnienia późniejszej transmisji informacji na żądanie innych odbiorców;

(iii)

usługę „ hostingu” polegającą na przechowywaniu informacji przekazanych przez odbiorcę usługi oraz na jego żądanie;

h)

nielegalne_treści” oznaczają informacje, które same w sobie lub przez odniesienie do działania, w tym sprzedaży produktów lub świadczenia usług, nie są zgodne z prawem Unii lub z prawem jakiegokolwiek państwa członkowskiego, które jest zgodne z prawem Unii, niezależnie od konkretnego przedmiotu lub charakteru tego prawa;

i)

platforma_internetowa” oznacza usługę hostingu, która na żądanie odbiorcy usługi przechowuje i rozpowszechnia publicznie informacje, chyba że takie działanie jest nieznaczną lub wyłącznie poboczną cechą innej usługi lub nieznaczną funkcją głównej usługi, i ze względów obiektywnych i technicznych nie można z niej skorzystać bez takiej innej usługi, a włączenie takiej cechy lub funkcji w taką inną usługę nie jest sposobem na obejście stosowania niniejszego rozporządzenia;

j)

wyszukiwarka_internetowa” oznacza usługę pośrednią, która umożliwia użytkownikom dokonywanie zapytań w celu wyszukiwania – co do zasady – wszystkich stron internetowych lub wszystkich stron internetowych w danym języku za pomocą zapytania na jakikolwiek temat przez podanie słowa kluczowego, zapytania głosowego, wyrażenia lub innej wartości wejściowej i która podaje wyniki wyszukiwania w dowolnym formacie, w którym można znaleźć informacje związane z zadanym zapytaniem;

k)

publiczne_rozpowszechnianie” oznacza udostępnianie informacji na żądanie odbiorcy usługi, który przekazał informacje, potencjalnie nieograniczonej liczbie osób trzecich;

l)

umowa_zawierana_na odległość” oznacza „umowę zawieraną na odległość” zgodnie z definicją w art. 2 pkt 7 dyrektywy 2011/83/UE;

m)

interfejs_internetowy” oznacza oprogramowanie komputerowe, w tym stronę internetową lub jej część, oraz aplikacje, w tym aplikacje mobilne;

n)

koordynator_ds._usług_cyfrowych_właściwy_dla_miejsca_siedziby” oznacza koordynatora ds. usług cyfrowych państwa członkowskiego, w którym znajduje się główne miejsce prowadzenia działalności dostawcy usługi pośredniej lub w którym jego przedstawiciel prawny ma miejsce zamieszkania lub siedzibę;

o)

koordynator_ds._usług_cyfrowych_właściwy_dla_miejsca_przeznaczenia” oznacza koordynatora ds. usług cyfrowych państwa członkowskiego, w którym świadczona jest usługa_pośrednia;

p)

aktywny_odbiorca_platformy_internetowej” oznacza odbiorcę usługi, który skorzystał z usługi platformy internetowej, poprzez żądanie od platformy internetowej hostingu informacji albo zetknięcie się z informacjami, których hostem jest platforma_internetowa, i rozpowszechnianymi za pośrednictwem jej interfejsu internetowego;

q)

aktywny_odbiorca_wyszukiwarki_internetowej” oznacza odbiorcę usługi, który dokonał zapytania w wyszukiwarce internetowej i zetknął się z prezentowaną na jej interfejsie internetowym informacją indeksowaną;

r)

reklama” oznacza informację przeznaczoną do propagowania przekazu osoby prawnej lub fizycznej, niezależnie od tego, czy w celach komercyjnych czy niekomercyjnych, i prezentowaną przez platformę internetową na jej interfejsie internetowym za wynagrodzeniem konkretnie za propagowanie tej informacji;

s)

system_rekomendacji” oznacza w pełni lub częściowo zautomatyzowany system wykorzystywany przez platformę internetową w celu sugerowania odbiorcom usługi w jej interfejsie internetowym konkretnych informacji i ich szeregowanie, w tym na skutek wyszukiwania dokonanego przez odbiorcę usługi lub w inny sposób determinującego względną kolejność lub eksponowanie pokazywanych informacji;

t)

moderowanie_treści” oznacza działania, bez względu na to czy są one zautomatyzowane, podejmowane przez dostawców usług pośrednich, których celem jest, w szczególności, wykrywanie, identyfikowanie i zwalczanie nielegalnych treści lub informacji niezgodnych z warunkami korzystania z ich usług, przekazywanych przez odbiorców usługi, w tym wdrażane środki, które wpływają na dostępność, widoczność i osiągalność takich nielegalnych treści lub informacji, takie jak depozycjonowanie takich treści lub informacji, demonetyzacja, uniemożliwienie dostępu do nich lub ich usunięcie, lub które wpływają na możliwość przekazywania takich informacji przez odbiorców usługi, takie jak zamknięcie lub zawieszenie konta odbiorcy;

u)

warunki_korzystania_z usług” oznaczają klauzule, niezależnie od ich nazwy lub formy, które regulują stosunek umowny między dostawcą usług pośrednich a odbiorcami usług;

v)

osoby_z niepełnosprawnościami” oznaczają „ osoby_z niepełnosprawnościami”, o których mowa w art. 3 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 (38);

w)

informacja_handlowa” oznacza „informację handlową” zgodnie z definicją w art. 2 lit. f) dyrektywy 2000/31/WE;

x)

obrót” oznacza kwotę uzyskaną przez przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 5 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 (39).

ROZDZIAŁ II

ODPOWIEDZIALNOŚĆ DOSTAWCÓW USŁUG POŚREDNICH

Artykuł 4

Zwykły_przekaz

1.   W przypadku świadczenia usługi społeczeństwa informacyjnego polegającej na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi lub na zapewnianiu dostępu do sieci telekomunikacyjnej dostawca usług nie ponosi odpowiedzialności za przekazywane lub uzyskiwane informacje, pod warunkiem że dostawca:

a)

nie jest inicjatorem transmisji;

b)

nie wybiera odbiorcy transmisji; oraz

c)

nie wybiera ani nie modyfikuje informacji zawartych w transmisji.

2.   Czynności polegające na transmisji oraz zapewnianiu dostępu, o których mowa w ust. 1, obejmują automatyczne, pośrednie i krótkotrwałe przechowywanie przekazywanych informacji w zakresie, w jakim służy to wyłącznie wykonywaniu transmisji w sieci telekomunikacyjnej, oraz że okres przechowywania nie przekracza czasu rozsądnie koniecznego do transmisji.

3.   Niniejszy artykuł nie ma wpływu na możliwość wymagania od dostawcy usług przez organy sądowe lub administracyjne, zgodnie z systemem prawnym państwa członkowskiego, żeby przerwał naruszanie prawa lub mu zapobiegł.

Artykuł 5

Caching

1.   W przypadku świadczenia usługi społeczeństwa informacyjnego polegającej na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi dostawca usług nie ponosi odpowiedzialności z tytułu automatycznego, pośredniego i krótkotrwałego przechowywania tej informacji, dokonywanego wyłącznie w celu usprawnienia lub lepszego zabezpieczenia późniejszej transmisji informacji na żądanie innych odbiorców usługi, pod warunkiem że dostawca:

a)

nie modyfikuje informacji;

b)

przestrzega warunków dostępu do informacji;

c)

przestrzega zasad dotyczących aktualizowania informacji, określonych w sposób szeroko uznany i stosowany w branży;

d)

nie zakłóca zgodnego z prawem posługiwania się technologią szeroko uznaną i stosowaną w branży w celu uzyskania danych o korzystaniu z informacji; oraz

e)

podejmuje bezzwłocznie odpowiednie działania w celu usunięcia przechowywanych informacji lub uniemożliwienia dostępu do nich, gdy uzyska faktyczną wiedzę, że informacje zostały usunięte z początkowego źródła transmisji lub dostęp do nich został uniemożliwiony, albo gdy organy sądowe lub administracyjne nakazały usunięcie informacji lub uniemożliwienie dostępu do niej.

2.   Niniejszy artykuł nie ma wpływu na możliwość wymagania od dostawcy usług przez organy sądowe lub administracyjne, zgodnie z systemem prawnym państwa członkowskiego żeby przerwał naruszanie prawa lub mu zapobiegł.

Artykuł 6

Hosting

1.   W przypadku świadczenia usługi społeczeństwa informacyjnego polegającej na przechowywaniu informacji przekazanych przez odbiorcę usługi dostawca usług nie ponosi odpowiedzialności za informacje przechowywane na wniosek odbiorcy usługi, pod warunkiem że dostawca:

a)

nie ma faktycznej wiedzy o nielegalnej działalności lub nielegalnych treściach, a w odniesieniu do roszczeń odszkodowawczych – nie wie o stanie faktycznym lub okolicznościach, które w sposób oczywisty świadczą o nielegalnej działalności lub nielegalnych treściach; lub

b)

podejmuje bezzwłocznie odpowiednie działania w celu usunięcia lub uniemożliwienia dostępu do nielegalnych treści, gdy uzyska taką wiedzę lub wiadomość.

2.   Ust. 1 nie ma zastosowania, jeżeli odbiorca_usługi działa z upoważnienia lub pod kontrolą dostawcy.

3.   Ust. 1 nie ma zastosowania w odniesieniu do odpowiedzialności na mocy prawa ochrony konsumentów platform internetowych umożliwiających konsumentom zawieranie z  przedsiębiorcami umów zawieranych na odległość, w przypadku gdy taka platforma_internetowa przedstawia określoną informację lub w inny sposób umożliwia zawarcie danej transakcji w sposób, który wzbudzałby u przeciętnego konsumenta przekonanie, że informacja, produkt lub usługa będące przedmiotem transakcji są dostarczane lub świadczone przez samą platformę internetową albo przez odbiorcę usługi działającego z jej upoważnienia lub pod jej kontrolą.

4.   Niniejszy artykuł nie ma wpływu na możliwość wymagania od dostawcy usług przez organy sądowe lub administracyjne, zgodnie z systemem prawnym państwa członkowskiego, żeby przerwał naruszanie prawa lub mu zapobiegł.

Artykuł 15

Obowiązki sprawozdawcze w zakresie przejrzystości spoczywające na dostawcach usług pośrednich

1.   Co najmniej raz w roku dostawcy usług pośrednich podają do wiadomości publicznej w formacie nadającym się do odczytu maszynowego oraz w łatwo dostępny sposób jasne, łatwo zrozumiałe sprawozdania dotyczące wszelkiego moderowania treści, które dokonali w danym okresie. Stosownie do przypadku sprawozdania te zawierają w szczególności następujące informacje:

a)

w przypadku dostawców usług pośrednich – liczbę nakazów otrzymanych od organów państw członkowskich, w tym nakazów wydanych zgodnie z art. 9 i 10, pogrupowanych według rodzaju odpowiednich nielegalnych treści, państwo członkowskie wydające nakaz oraz medianę czasu potrzebnego na poinformowanie organu wydającego nakaz lub dowolnego innego organu określonego w nakazie o jego otrzymaniu i na podjęcie działań w odpowiedzi na nakaz;

b)

w przypadku dostawców usług hostingu – liczbę zgłoszeń dokonanych zgodnie z art. 16, pogrupowanych według rodzaju odpowiednich potencjalnych nielegalnych treści, liczbę zgłoszeń dokonanych przez zaufane podmioty sygnalizujące, wszelkie działania podjęte zgodnie ze zgłoszeniami w podziale ze względu na to, czy działanie podjęto na podstawie przepisów prawa czy warunków korzystania z usług dostawcy, liczbę zgłoszeń rozpatrywanych z wykorzystaniem zautomatyzowanych środków oraz medianę czasu potrzebnego na podjęcie działania;

c)

w przypadku dostawców usług pośrednich – istotne i zrozumiałe informacje na temat moderowania treści dokonanego z własnej inicjatywy dostawców, w tym na temat korzystania ze zautomatyzowanych narzędzi, środków przyjętych w celu zapewnienia szkoleń i pomocy osobom odpowiedzialnym za moderowanie_treści, liczby i rodzaju przyjętych środków, które wpływają na dostępność, widoczność i osiągalność informacji przekazanych przez odbiorców usługi oraz na zdolność odbiorców do przekazywania informacji za pośrednictwem usługi, a także innych powiązanych ograniczeń usługi; zawarte w sprawozdaniu informacje grupuje się według rodzaju nielegalnych treści lub naruszenia warunków korzystania z usług dostawcy usług, według metody wykrywania i rodzaju zastosowanego ograniczenia;

d)

w przypadku dostawców usług pośrednich – liczbę skarg otrzymanych za pośrednictwem wewnętrznych systemów rozpatrywania skarg zgodnie z warunkami korzystania z usług dostawcy oraz dodatkowo, w przypadku dostawców platform internetowych, zgodnie z art. 20, podstawę tych skarg, podjęte w odniesieniu do nich decyzje oraz medianę czasu potrzebnego na podjęcie takich decyzji, a także liczbę przypadków, w których decyzje uchylono;

e)

wszelkie przypadki wykorzystania zautomatyzowanych środków do celów moderowania treści, w tym opis jakościowy, wyszczególnienie konkretnych celów, wskaźniki dokładności i ewentualny poziom błędu zautomatyzowanych środków wykorzystanych w osiąganiu tych celów oraz zastosowane zabezpieczenia.

2.   Ust. 1 niniejszego artykułu nie ma zastosowania do dostawców usług pośrednich, którzy kwalifikują się jako mikroprzedsiębiorstwa lub małe przedsiębiorstwa zgodnie z definicją w zaleceniu 2003/361/WE i którzy nie są bardzo dużymi platformami internetowymi w rozumieniu art. 33 niniejszego rozporządzenia.

3.   Komisja może przyjmować akty wykonawcze w celu ustanowienia wzorów określających formę, treść i inne szczegóły sprawozdań na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu, w tym zharmonizowane okresy sprawozdawczości. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą doradczą, o której mowa w art. 88.

SEKCJA 2

Dodatkowe przepisy mające zastosowanie do dostawców usług hostingu, w tym platform internetowych

Artykuł 21

Pozasądowe rozstrzyganie sporów

1.   Odbiorcy usługi, w tym osoby lub podmioty, które dokonały zgłoszenia, do których skierowane są decyzje, o których mowa w art. 20 ust. 1, mają prawo wyboru dowolnego organu pozasądowego rozstrzygania sporów certyfikowanego zgodnie z ust. 3 niniejszego artykułu w celu rozstrzygnięcia sporów dotyczących tych decyzji, w tym w odniesieniu do skarg, które nie zostały rozstrzygnięte w ramach wewnętrznego systemu rozpatrywania skarg, o którym mowa w tym artykule.

Dostawcy platform internetowych zapewniają, aby informacje na temat możliwości korzystania przez odbiorców usługi z pozasądowego rozstrzygania sporów, o którym mowa w akapicie pierwszym, były łatwo dostępne na ich interfejsie internetowym, jasne i przyjazne dla użytkownika.

Akapit pierwszy pozostaje bez uszczerbku dla prawa zainteresowanego odbiorcy usługi do wszczęcia na każdym etapie postępowania w celu zaskarżenia tych decyzji przez dostawców platform internetowych przed sądem zgodnie z mającym zastosowanie prawem.

2.   W celu rozstrzygnięcia sporu obie strony współpracują, w dobrej wierze, z wybranym certyfikowanym organem pozasądowego rozstrzygania sporów.

Dostawcy platform internetowych mogą odmówić współpracy z takim organem pozasądowego rozstrzygania sporów, jeżeli spór dotyczący tych samych informacji i tych samych podstaw zarzucanej nielegalności lub niezgodności treści został już rozstrzygnięty.

Certyfikowany organ pozasądowego rozstrzygania sporów nie może narzucać stronom wiążącego rozstrzygnięcia sporu.

3.   Koordynator ds. usług cyfrowych państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba organu pozasądowego rozstrzygania sporów, dokonuje jego certyfikacji na okres nieprzekraczający pięciu lat, który można przedłużyć, na jego wniosek, jeżeli organ ten wykazał, że spełnia wszystkie następujące warunki:

a)

jest bezstronny i niezależny, w tym niezależny finansowo, od dostawców platform internetowych i od odbiorców usługi świadczonej przez dostawców platform internetowych, w tym od osób lub podmiotów, które dokonały zgłoszenia;

b)

dysponuje niezbędną wiedzą ekspercką na temat problemów występujących w co najmniej jednym konkretnym obszarze nielegalnych treści lub w odniesieniu do stosowania i egzekwowania warunków korzystania z usług co najmniej jednego rodzaju platformy internetowej, która to wiedza pozwala organowi na skuteczne rozstrzyganie sporów;

c)

jego członkowie otrzymują wynagrodzenie niepowiązane z wynikiem postępowania;

d)

oferowane przez niego pozasądowe rozstrzyganie sporów jest łatwo dostępne za pośrednictwem technologii łączności elektronicznej oraz istnieje możliwość wszczęcia rozstrzygania sporów oraz złożenia wymaganych dokumentów potwierdzających przez internet;

e)

ma możliwość rozstrzygania sporów w sposób szybki, skuteczny i oszczędny oraz w co najmniej jednym języku urzędowym instytucji Unii;

f)

oferowane przez niego pozasądowe rozstrzyganie sporów odbywa się zgodnie z jasnym i sprawiedliwym regulaminem wewnętrznym, który jest łatwo i publicznie dostępny, oraz jest zgodne z obowiązującym prawem, w tym z niniejszym artykułem.

Koordynator ds. usług cyfrowych w stosownych przypadkach wskazuje w certyfikacie:

a)

konkretne sprawy, w zakresie których dany organ dysponuje wiedzą ekspercką, o czym mowa w akapicie pierwszym lit. b); oraz

b)

język urzędowy lub języki urzędowe instytucji Unii, w których dany organ może rozstrzygać spory, o czym mowa w akapicie pierwszym lit. e).

4.   Co roku certyfikowane organy pozasądowego rozstrzygania sporów składają koordynatorowi ds. usług cyfrowych, który je certyfikował, sprawozdanie z działalności, określając co najmniej liczbę otrzymanych sporów, informacje na temat wyników tych sporów, średni czas potrzebny do ich rozstrzygnięcia oraz wszelkie napotkane niedociągnięcia lub trudności. Na wniosek tego koordynatora ds. usług cyfrowych przekazują one dodatkowe informacje.

Co dwa lata koordynatorzy ds. usług cyfrowych sporządzają sprawozdanie z działalności certyfikowanych przez nich organów pozasądowego rozstrzygania sporów. W sprawozdaniu tym należy w szczególności:

a)

podać liczbę sporów, które każdy certyfikowany organ pozasądowego rozstrzygania sporów otrzymał rocznie;

b)

wskazać wyniki postępowań wniesionych do tych organów oraz średni czas potrzebny na rozstrzygnięcie sporów;

c)

określić i wyjaśnić wszelkie systematyczne lub sektorowe niedociągnięcia lub trudności napotkane w związku z działalnością tych organów;

d)

określić najlepsze praktyki dotyczące takiej działalności;

e)

wydać zalecenia dotyczące sposobów poprawy takiej działalności.

Certyfikowane organy pozasądowego rozstrzygania sporów udostępniają stronom swoje decyzję w rozsądnym terminie, nie później niż 90 dni kalendarzowych od dnia otrzymania skargi. W przypadku bardzo złożonych sporów certyfikowany pozasądowego rozstrzygania sporów może według własnego uznania przedłużyć termin 90 dni kalendarzowych o kolejny okres nieprzekraczający 90 dni, skutkujący maksymalnym łącznym terminem wynoszącym 180 dni.

5.   Jeżeli organ pozasądowego rozstrzygania sporów rozstrzygnie spór na korzyść odbiorcy usługi, w tym osoby lub podmiotu, które dokonały zgłoszenia, dostawca platformy internetowej ponosi wszystkie opłaty pobrane przez organ pozasądowego rozstrzygania sporów i zwraca temu odbiorcy, w tym osobie lub podmiotowi, wszelkie inne zasadne wydatki, które poniósł on w związku z rozstrzygnięciem sporu. Jeżeli organ pozasądowego rozstrzygania sporów rozstrzygnie spór na korzyść dostawcy platformy internetowej, nie można zobowiązać odbiorcy usługi, w tym osoby lub podmiotu, do zwrócenia jakichkolwiek opłat ani innych wydatków, które dostawca platformy internetowej poniósł lub ma ponieść w związku z rozstrzygnięciem sporu, chyba że organ pozasądowego rozstrzygania sporów uzna, że odbiorca ten działał w sposób oczywisty w złej wierze.

Pobierane przez organ pozasądowego rozstrzygania sporów od dostawców platform internetowych opłaty za rozstrzygnięcie sporu muszą być rozsądne i w żadnym wypadku nie mogą być wyższe niż koszty poniesione przez ten organ. Rozstrzyganie sporów musi być dostępne dla odbiorców usługi bezpłatnie lub za nieznaczną opłatą.

Przed przystąpieniem do rozstrzygania sporu certyfikowane organy pozasądowego rozstrzygania sporów informują odbiorcę usługi, w tym osoby i podmioty, które dokonały zgłoszenia, i dostawcę platformy internetowej o wysokości opłat lub o mechanizmach stosowanych do ustalenia wysokości opłat.

6.   Państwa członkowskie mogą ustanowić organy pozasądowego rozstrzygania sporów do celów określonych w ust. 1 lub mogą wspierać działania niektórych lub wszystkich organów pozasądowego rozstrzygania sporów, które państwa te certyfikowały zgodnie z ust. 3.

Państwa członkowskie zapewniają, aby ich działania podejmowane na podstawie akapitu pierwszego nie wpływały na możliwość certyfikowania zainteresowanych organów zgodnie z ust. 3 przez ich koordynatorów ds. usług cyfrowych.

7.   Koordynator ds. usług cyfrowych, który certyfikował organ pozasądowego rozstrzygania sporów, cofa tę certyfikację, jeżeli w wyniku czynności sprawdzających prowadzonych z własnej inicjatywy albo na podstawie informacji otrzymanych przez osoby trzecie ustali, że organ pozasądowego rozstrzygania sporów nie spełnia już warunków określonych w ust. 3. Przed cofnięciem tej certyfikacji koordynator ds. usług cyfrowych zapewnia temu organowi możliwość ustosunkowania się do ustaleń dokonanych w toku czynności sprawdzających oraz do zamiaru cofnięcia certyfikacji tego organu pozasądowego rozstrzygania sporów.

8.   Koordynatorzy ds. usług cyfrowych zgłaszają Komisji organy pozasądowego rozstrzygania sporów, które certyfikowali zgodnie z ust. 3, w tym w stosownych przypadkach przekazują informacje, o których mowa w akapicie drugim tego ustępu, a także organy pozasądowego rozstrzygania sporów, których certyfikację cofnęli. Komisja publikuje wykaz tych organów wraz z tymi informacjami na specjalnej stronie internetowej, która jest łatwo dostępna, i aktualizuje go.

9.   Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla dyrektywy 2013/11/UE oraz dla postępowań i podmiotów alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich ustanowionych na mocy tej dyrektywy.

Artykuł 27

Przejrzystość systemu rekomendacji

1.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych, którzy korzystają z systemów rekomendacji, w prostym i przystępnym języku określają w swoich warunkach korzystania z usług główne parametry stosowane w ich systemach rekomendacji, a także wszelkie opcje zmieniania tych parametrów przez odbiorców usługi lub wpływania na nie.

2.   W głównych parametrach, o których mowa w ust. 1, wyjaśnia się, dlaczego niektóre informacje są sugerowane odbiorcy usługi. Obejmują one co najmniej:

a)

kryteria, które są najistotniejsze przy określaniu informacji sugerowanych odbiorcy usługi;

b)

powody względnego znaczenia tych parametrów.

3.   Jeżeli na podstawie ust. 1 dostępnych jest kilka opcji dla systemów rekomendacji, które określają względną kolejność informacji przedstawianych odbiorcom usługi, dostawcy platform internetowych udostępniają również funkcję umożliwiającą odbiorcy usługi wybór i zmianę w dowolnym momencie preferowanej opcji. Ta funkcja musi być bezpośrednio i łatwo dostępna w określonej sekcji interfejsu internetowego platformy internetowej, w której informacje są szeregowane.

Artykuł 34

Ocena ryzyka

1.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych z należytą starannością identyfikują, analizują i oceniają ryzyko systemowe w Unii wynikające z projektu lub funkcjonowania swojej usługi i powiązanych z nią systemów, w tym systemów algorytmicznych, lub z korzystania z ich usług.

Przeprowadzają oni oceny ryzyka do dnia rozpoczęcia stosowania, o której mowa w art. 33 ust. 6 akapit drugi, a następnie co najmniej raz każdego roku, a w każdym razie przed uruchomieniem funkcji, które mogą mieć krytyczny wpływ na ryzyko zidentyfikowane zgodnie z niniejszym artykułem. Taka ocena ryzyka musi uwzględniać specyfikę ich usług oraz być proporcjonalna do ryzyka systemowego, biorąc pod uwagę jego wagę i prawdopodobieństwo, a także obejmować następujące rodzaje ryzyka systemowego:

a)

ryzyko rozpowszechniania nielegalnych treści za pośrednictwem ich usług;

b)

ryzyko wystąpienia faktycznych lub przewidywalnych negatywnych skutków dla wykonywania praw podstawowych, w szczególności prawa podstawowego do godności ludzkiej zapisanego w art. 1 Karty, do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego zapisanego w art. 7 Karty, do ochrony danych osobowych zapisanego w art. 8 Karty, do wolności wypowiedzi i informacji, w tym wolności i pluralizmu mediów, zapisanego w art. 11 Karty, do niedyskryminacji zapisanego w art. 21 Karty, do przestrzegania praw dziecka zapisanego w art. 24 Karty i do wysokiej jakości ochrony konsumentów zapisanego w art. 38 Karty;

c)

ryzyko wystąpienia faktycznych lub przewidywalnych negatywnych skutków dla dyskursu obywatelskiego i procesów wyborczych oraz dla bezpieczeństwa publicznego;

d)

ryzyko wystąpienia faktycznych lub przewidywalnych negatywnych skutków w odniesieniu do przemocy ze względu na płeć, ochrony zdrowia publicznego i małoletnich, oraz poważnych negatywnych skutków dla fizycznego i psychicznego dobrostanu osoby.

2.   Przeprowadzając ocenę ryzyka, dostawcy bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych uwzględniają w szczególności, czy i w jaki sposób następujące czynniki mają wpływ na ryzyko systemowe, o którym mowa w ust. 1:

a)

projekt ich systemów rekomendacji i wszelkich innych właściwych systemów algorytmicznych;

b)

ich systemy moderowania treści;

c)

obowiązujące warunki_korzystania_z usług i ich egzekwowanie;

d)

systemy wyboru i prezentowania reklam;

e)

praktyki dostawcy związane z danymi.

W ocenach analizuje się również, czy i w jaki sposób na ryzyko, o którym mowa w ust. 1, wpływa celowa manipulacja ich usługą, w tym w wyniku nieautentycznego korzystania z usługi lub zautomatyzowanego wykorzystywania usługi, a także akcentowanie i potencjalnie szybkie i szerokie rozpowszechnianie nielegalnych treści i informacji, które są niezgodne z ich warunkami korzystania z usług.

W ocenie uwzględnia się szczególne aspekty regionalne lub językowe, w tym specyficzne dla danego państwa członkowskiego.

3.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek cyfrowych przechowują dokumenty potwierdzające odnoszące się do ocen ryzyka przez co najmniej trzy lata po przeprowadzeniu ocen ryzyka i na wniosek przekazują je Komisji i koordynatorowi ds. usług cyfrowych właściwemu dla miejsca siedziby.

Artykuł 35

Zmniejszanie ryzyka

1.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych wprowadzają rozsądne, proporcjonalne i skuteczne środki zmniejszające ryzyko, dopasowane do konkretnego ryzyka systemowego zidentyfikowanego na podstawie art. 34, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu takich środków na prawa podstawowe. W stosownych przypadkach takie środki mogą obejmować:

a)

dostosowanie projektu, cech lub funkcjonowania ich usług, w tym ich interfejsów internetowych;

b)

dostosowanie warunków korzystania z usług i ich egzekwowania;

c)

dostosowanie procesów moderowania treści, w tym szybkości i jakości rozpatrywania zgłoszeń związanych z określonymi rodzajami nielegalnych treści oraz, w stosownych przypadkach, szybkiego usuwania zgłaszanych treści lub uniemożliwiania dostępu do nich, w szczególności w odniesieniu do nielegalnego nawoływania do nienawiści lub cyberprzemocy, a także dostosowanie odpowiednich procesów podejmowania decyzji i zasobów przeznaczonych do moderowania treści;

d)

testowanie i dostosowywanie ich systemów algorytmicznych, w tym systemów rekomendacji;

e)

dostosowanie ich systemów reklam i przyjęcie ukierunkowanych środków mających na celu ograniczenie lub dostosowanie prezentowania reklam w związku ze świadczoną przez nich usługą świadczoną;

f)

wzmocnienie wewnętrznych procesów, zasobów, testowania, dokumentowania lub nadzoru nad ich działaniami, w szczególności w zakresie wykrywania ryzyka systemowego;

g)

inicjowanie lub dostosowanie współpracy z zaufanymi podmiotami sygnalizującymi zgodnie z art. 22 oraz wykonywanie decyzji organów pozasądowego rozstrzygania sporów na podstawie art. 21;

h)

inicjowanie lub dostosowanie współpracy z innymi dostawcami platform internetowych lub wyszukiwarek internetowych za pomocą kodeksów postępowania i protokołów kryzysowych, o których mowa w, odpowiednio, art. 45 i 48;

i)

podejmowanie działań uświadamiających i dostosowywanie ich interfejsu internetowego w celu udzielenia odbiorcom usługi większej ilości informacji;

j)

podejmowanie ukierunkowanych działań w celu ochrony praw dziecka, w tym stosowanie narzędzi weryfikacji wieku i kontroli rodzicielskiej, narzędzi mających na celu pomaganie małoletnim sygnalizować niegodziwe traktowanie lub, w stosownych przypadkach, uzyskanie wsparcia;

k)

zapewnienie, aby informację – bez względu na fakt czy stanowi ona wygenerowany lub zmanipulowany obraz, treść dźwiękową lub treść wideo, które łudząco przypominają istniejące osoby, obiekty, miejsca lub inne podmioty lub zdarzenia, przez co osoba będąca ich odbiorcą niesłusznie uznaje je za autentyczne lub prawdziwe – można było rozróżnić dzięki widocznym oznaczeniom, gdy prezentuje się ją na ich interfejsach internetowych, oraz dodatkowo udostępnienie łatwej w użyciu funkcji umożliwiającej odbiorcom usługi wskazanie takiej informacji.

2.   Rada Usług Cyfrowych, we współpracy z Komisją, raz w roku publikuje kompleksowe sprawozdania. Sprawozdania te zawierają następujące elementy:

a)

identyfikację i ocenę najważniejszego i powtarzającego się ryzyka systemowego zgłoszonego przez dostawców bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek cyfrowych lub zidentyfikowanego na podstawie innych źródeł informacji, w szczególności tych przekazanych zgodnie z art. 39, 40 i 42;

b)

najlepsze praktyki dostawców bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych w zakresie zmniejszania zidentyfikowanego ryzyka systemowego.

W sprawozdaniach tych przedstawia się ryzyko systemowe w podziale na państwa członkowskie, w których ono wystąpiło, oraz – w stosownych przypadkach – w odniesieniu do całej Unii.

3.   Komisja, we współpracy z koordynatorami ds. usług cyfrowych, może wydać wytyczne dotyczące stosowania ust. 1 w odniesieniu do konkretnych rodzajów ryzyka, w szczególności w celu przedstawienia najlepszych praktyk i zalecanych możliwych środków, z należytym uwzględnieniem możliwych konsekwencji tych środków dla zapisanych w Karcie praw podstawowych wszystkich zaangażowanych stron. W trakcie prac nad tymi wytycznymi Komisja organizuje konsultacje publiczne.

Artykuł 37

Niezależny audyt

1.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych na własny koszt co najmniej raz w roku poddają się niezależnym audytom, których celem jest ocena wypełniania:

a)

obowiązków określonych w rozdziale III;

b)

zobowiązań podjętych na podstawie kodeksów postępowania, o których mowa w art. 45 i 46, oraz protokołów kryzysowych, o których mowa w art. 48.

2.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych zapewniają organizacjom przeprowadzającym audyty na podstawie niniejszego artykułu współpracę i pomoc niezbędną do umożliwienia im przeprowadzenia tych audytów w sposób skuteczny, wydajny i terminowy, w tym przez udzielenie im dostępu do wszystkich istotnych danych i pomieszczeń oraz udzielenie odpowiedzi na pytania ustne lub pisemne. Powstrzymują się oni od utrudniania, nadmiernego wpływania na prowadzenie audytu lub podważania go.

Takie audyty zapewniają odpowiedni poziom poufności i tajemnicy zawodowej w odniesieniu do informacji uzyskanych od dostawców bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych oraz osób trzecich w kontekście audytów, w tym po zakończeniu audytów. Spełnienie tego wymogu nie może jednak negatywnie wpływać na prowadzenie audytów i inne przepisy niniejszego rozporządzenia, w szczególności przepisy dotyczące przejrzystości, nadzoru i egzekwowania. Jeżeli jest to konieczne do celów sprawozdawczości w zakresie przejrzystości zgodnie z art. 42 ust. 4, do sprawozdań z audytu i sprawozdań z realizacji audytu, o których mowa w ust. 4 i 6 niniejszego artykułu, załącza się wersje niezawierające żadnych informacji, które mogłyby zostać zasadnie uznane za poufne.

3.   Audyty przeprowadzane zgodnie z ust. 1 przeprowadzają organizacje, które:

a)

działają niezależnie od danego dostawcy bardzo dużych platform internetowych lub bardzo dużych wyszukiwarek internetowych i innych osób prawnych związanych z tym dostawcą i nie pozostają z nimi w konflikcie interesów; w szczególności:

(i)

nie świadczyły usług niezwiązanych z audytem dotyczących spraw będących przedmiotem audytu na rzecz danego dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej ani osoby prawnej związanej z tym dostawcą w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem audytu i zobowiązały się nie świadczyć takich usług na jego rzecz w okresie 12 miesięcy po zakończeniu audytu;

(ii)

nie świadczyły usług audytu na podstawie niniejszego artykułu na rzecz danego dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej ani osoby prawnej powiązanej z tym dostawcą przez okres dłuższy niż 10 kolejnych lat;

(iii)

nie przeprowadzają audytu w zamian za wynagrodzenie uzależnione od wyniku audytu;

b)

dysponują potwierdzoną wiedzą ekspercką w obszarze zarządzania ryzykiem oraz kompetencjami i możliwościami technicznymi;

c)

stosują potwierdzone zasady obiektywizmu i etyki zawodowej, oparte w szczególności na przestrzeganiu kodeksów zawodowych lub odpowiednich norm.

4.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych zapewniają, aby organizacje, które przeprowadzają audyty, sporządziły w odniesieniu do każdego audytu sprawozdanie z audytu. Sprawozdanie to musi zawierać pisemne uzasadnienie oraz co najmniej następujące informacje:

a)

nazwę, adres i punkt kontaktowy dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej poddanego audytowi oraz okres, którego audyt dotyczy;

b)

nazwę i adres organizacji przeprowadzającej lub organizacji przeprowadzających audyt;

c)

deklarację interesów;

d)

opis określonych elementów będących przedmiotem audytu oraz zastosowanej metodyki;

e)

opis i streszczenie głównych wniosków z audytu;

f)

wykaz stron trzecich, z którymi skonsultowano się w toku audytu;

g)

opinię audytową dotyczącą tego, czy dostawca bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej poddany audytowi wypełnia obowiązki i zobowiązania, o których mowa w ust. 1, która to opinia może być „pozytywna”, „pozytywna z uwagami” albo „negatywna”;

h)

w przypadku wydania opinii audytowej innej niż „pozytywna” – zalecenia operacyjne dotyczące szczególnych środków umożliwiających przestrzeganie przepisów i zalecany termin zapewnienia zgodności.

5.   Jeżeli organizacja przeprowadzająca audyt nie była w stanie przeprowadzić audytu niektórych określonych elementów lub wyrazić opinii audytowej na podstawie przeprowadzonych przez siebie czynności sprawdzających, w sprawozdaniu z audytu zamieszcza się wyjaśnienie okoliczności oraz powody, dla których elementy te nie mogły zostać poddane audytowi.

6.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych lub bardzo dużych wyszukiwarek internetowych, którzy otrzymują sprawozdanie z audytu inne niż „pozytywne”, należycie uwzględniają skierowane do nich zalecenia operacyjne w celu podjęcia środków niezbędnych do wdrożenia tych zaleceń. Przyjmują oni w terminie jednego miesiąca od otrzymania tych zaleceń sprawozdanie z realizacji audytu, w którym określają te środki. Jeżeli nie wdrożą oni zaleceń operacyjnych, muszą przedstawić w sprawozdaniu z realizacji audytu powody, dla których nie wdrożyli tych zaleceń, oraz określają ewentualne środki alternatywne, które podjęli w celu zaradzenia wszelkim zidentyfikowanym przypadkom nieprzestrzegania przepisów.

7.   Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 87 w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia przez ustanowienie niezbędnych przepisów dotyczących przeprowadzania audytów zgodnie z niniejszym artykułem, w szczególności w odniesieniu do niezbędnych przepisów dotyczących etapów procedury, metodyk audytowych i wzorów sprawozdań w odniesieniu do audytów przeprowadzanych na podstawie niniejszego artykułu. W tych aktach delegowanych uwzględnia się wszelkie dobrowolne normy dotyczące audytu, o których mowa w art. 44 ust. 1 lit. e).

Artykuł 41

Komórka nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia

1.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych lub bardzo dużych wyszukiwarek internetowych ustanawiają komórkę nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia, która jest niezależna od ich komórek operacyjnych i składa się z co najmniej jednego pracownika ds. nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia, w tym kierownika komórki nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia. Ta komórka nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia musi mieć wystarczające uprawnienia, status i zasoby, a także dostęp do organu zarządzającego dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej, aby monitorować przestrzeganie przez tego dostawcę niniejszego rozporządzenia.

2.   Organ zarządzający dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej zapewniają, aby pracownicy ds. nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia mieli kwalifikacje zawodowe, wiedzę, doświadczenie i umiejętności niezbędne do wykonywania zadań, o których mowa w ust. 3.

Organ zarządzający dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej zapewnia, aby kierownik komórki nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia był niezależnym członkiem kierownictwa wyższego szczebla, któremu wyraźnie powierzono odpowiedzialność za tę komórkę.

Kierownik komórki nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia podlega bezpośrednio organowi zarządzającemu dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej i może zgłaszać obawy i ostrzegać ten organ, w przypadku gdy ryzyko, o którym mowa w art. 34, lub nieprzestrzeganie przepisów niniejszego rozporządzenia wpływa lub może wpłynąć na dostawcę bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej, bez uszczerbku dla obowiązków organu zarządzającego w ramach jego funkcji nadzorczych i zarządczych.

Kierownik komórki nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia nie może zostać odwołany bez uprzedniej zgody organu zarządzającego dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej.

3.   Zadania pracowników ds. nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia są następujące:

a)

współpraca z koordynatorem ds. usług cyfrowych właściwym dla miejsca siedziby i Komisją do celów niniejszego rozporządzenia;

b)

zapewnianie, aby wszystkie rodzaje ryzyka, o których mowa w art. 34, były identyfikowane i właściwie zgłaszane oraz by podejmowane były racjonalne, proporcjonalne i skuteczne środki zmniejszające ryzyko na podstawie art. 35;

c)

organizacja działań dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej związanych z niezależnym audytem na podstawie art. 37 oraz nadzór nad tymi działaniami;

d)

przekazywanie informacji i doradzanie kierownictwu i pracownikom dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej w odniesieniu do obowiązków spoczywających na nim na mocy niniejszego rozporządzenia;

e)

monitorowanie wypełniania przez dostawcę bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej obowiązków spoczywających na nim na mocy niniejszego rozporządzenia;

f)

w stosownych przypadkach, monitorowanie wypełniania przez dostawcę bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej zobowiązań podjętych na mocy kodeksów postępowania zgodnie z art. 45 i 46 lub protokołów kryzysowych zgodnie z art. 48.

4.   Dostawcy bardzo dużych platform internetowych lub bardzo dużych wyszukiwarek internetowych przekazują koordynatorowi ds. usług cyfrowych właściwemu dla miejsca siedziby i Komisji imię i nazwisko oraz dane kontaktowe kierownika komórki nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia.

5.   Organ zarządzający dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej określa i nadzoruje ustalenia w zakresie zarządzania dostawcy, które zapewniają niezależność komórki nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia, w tym podział obowiązków w organizacji dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej, zapobieganie konfliktom interesów oraz należyte zarządzanie ryzykiem systemowym zidentyfikowanym zgodnie z art. 34, oraz odpowiada za wdrażanie tych rozwiązań.

6.   Organ zarządzający zatwierdza i poddaje okresowemu przeglądowi, co najmniej raz w roku, strategie i polityki w zakresie podejmowania ryzyka zidentyfikowanego zgodnie z art. 34, na które jest lub może być narażona bardzo duża platforma_internetowa lub bardzo duża wyszukiwarka_internetowa, w zakresie zarządzania tym ryzykiem, jego monitorowania i zmniejszania.

7.   Organ zarządzający poświęca wystarczająco dużo czasu na rozważenie środków związanych z zarządzaniem ryzykiem. Aktywnie uczestniczy on w podejmowaniu decyzji związanych z zarządzaniem ryzykiem i zapewnia przeznaczenie odpowiednich zasobów na zarządzanie ryzykiem zidentyfikowanym zgodnie z art. 34.

Artykuł 48

Protokoły kryzysowe

1.   Rada Usług Cyfrowych może zalecić Komisji przystąpienie do opracowania dobrowolnych protokołów kryzysowych zgodnie z ust. 2, 3 i 4 w celu przeciwdziałania sytuacjom kryzysowym. Te sytuacje są ściśle ograniczone do nadzwyczajnych okoliczności mających wpływ na bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne.

2.   Komisja wspiera i ułatwia uczestnictwo dostawców bardzo dużych platform internetowych, bardzo dużych wyszukiwarek internetowych oraz, w stosownych przypadkach, dostawców innych platform internetowych lub innych wyszukiwarek internetowych w opracowywaniu, testowaniu i stosowaniu tych protokołów kryzysowych. Komisja dąży do zapewnienia, aby w protokołach kryzysowych przewidziano co najmniej jeden z następujących środków:

a)

wyświetlanie w widoczny sposób informacji na temat sytuacji kryzysowej przekazanych przez organy państw członkowskich lub na poziomie unijnym lub, w zależności od kontekstu kryzysu, przez inne odpowiednie wiarygodne organy;

b)

zapewnienie, aby dostawca usług pośrednich wyznaczył specjalny punkt kontaktowy do celów zarządzania kryzysowego; w stosownych przypadkach może nim być elektroniczny punkt kontaktowy, o którym mowa w art. 11, lub, w przypadku dostawców bardzo dużych platform internetowych lub bardzo dużych wyszukiwarek internetowych – pracownik ds. nadzoru przestrzegania niniejszego rozporządzenia, o którym mowa w art. 41;

c)

w stosownych przypadkach dostosowanie zasobów przeznaczonych na zapewnienie wypełniania obowiązków określonych w art. 16, 20, 22, 23 i 35 do potrzeb powstałych w wyniku sytuacji kryzysowej.

3.   W proces opracowywania, testowania i nadzorowania stosowania protokołów kryzysowych Komisja włącza – w stosownych przypadkach – organy państw członkowskich; może ona także włączyć w ten proces organy i jednostki organizacyjne Unii. W stosownych przypadkach i w razie potrzeby Komisja może również włączyć w proces opracowywania protokołów kryzysowych organizacje społeczeństwa obywatelskiego lub inne odpowiednie organizacje.

4.   Komisja dąży do zapewnienia, aby w protokołach kryzysowych jasno określono wszystkie następujące elementy:

a)

konkretne parametry pozwalające określić, co stanowi szczególne nadzwyczajne okoliczności, którym protokół kryzysowy ma zaradzić, i jakie są cele tego protokołu;

b)

rolę każdego uczestnika i środków, które mają zostać przez nich wprowadzone w trakcie przygotowywania i po uruchomieniu protokołu kryzysowego;

c)

jasną procedurę określania, kiedy należy uruchomić protokół kryzysowy;

d)

jasną procedurę określania okresu, w którym należy wprowadzić środki przewidziane do wprowadzenia po uruchomieniu protokołu kryzysowego, i który jest ściśle ograniczony do tego, co konieczne do zaradzenia odpowiednim konkretnym nadzwyczajnym okolicznościom;

e)

zabezpieczenia mające na celu zapobieżenie wszelkim negatywnym skutkom dla wykonywania praw podstawowych zapisanych w Karcie, w szczególności wolności wypowiedzi i informacji oraz prawa do niedyskryminacji;

f)

proces publicznego udostępniania sprawozdań dotyczących wszelkich wprowadzonych środków, czasu ich stosowania i ich wyników po zakończeniu sytuacji kryzysowej.

5.   Jeżeli Komisja uzna, że protokół kryzysowy nie pozwala skutecznie zaradzić sytuacji kryzysowej lub nie zabezpiecza wykonywania praw podstawowych, o którym mowa w ust. 4 lit. e), żąda, aby uczestnicy zmienili protokół kryzysowy, między innymi wprowadzając dodatkowe środki.

ROZDZIAŁ IV

WDRAŻANIE, WSPÓŁPRACA, SANKCJE I EGZEKWOWANIE

SEKCJA 1

Właściwe organy i krajowi koordynatorzy ds. usług cyfrowych

Artykuł 50

Wymogi dotyczące koordynatorów ds. usług cyfrowych

1.   Państwa członkowskie zapewniają, aby koordynatorzy ds. usług cyfrowych wykonywali swoje zadania wynikające z niniejszego rozporządzenia w sposób bezstronny, przejrzysty i terminowy. Państwa członkowskie zapewniają, aby koordynatorzy ds. usług cyfrowych dysponowali wszelkimi zasobami niezbędnymi do wykonywania swoich zadań, w tym wystarczającymi zasobami technicznymi, finansowymi i kadrowymi w celu odpowiedniego nadzorowania wszystkich dostawców usług pośrednich podlegających ich kompetencji. Każde państwo członkowskie zapewnia, aby jego koordynator ds. usług cyfrowych miał wystarczającą autonomię w zarządzaniu swoim budżetem w ramach ogólnych limitów budżetowych, tak aby nie wpływać negatywnie na niezależność koordynatora ds. usług cyfrowych.

2.   Podczas wykonywania swoich zadań i uprawnień zgodnie z niniejszym rozporządzeniem koordynatorzy ds. usług cyfrowych działają w sposób w pełni niezależny. Pozostają oni wolni od jakichkolwiek bezpośrednich i pośrednich wpływów zewnętrznych, nie zwracają się do żadnego innego organu publicznego ani podmiotu prywatnego o instrukcje ani nie przyjmują takich instrukcji.

3.   Ust. 2 niniejszego artykułu pozostaje bez uszczerbku dla zadań koordynatorów ds. usług cyfrowych w ramach systemu nadzorowania i egzekwowania przewidzianego w niniejszym rozporządzeniu oraz współpracy z innymi właściwymi organami zgodnie z art. 49 ust. 2. Ust. 2 niniejszego artykułu nie stanowią przeszkody w wykonywaniu kontroli sądowej i pozostają również bez uszczerbku dla proporcjonalnych wymogów dotyczących odpowiedzialności w odniesieniu do ogólnych działań koordynatorów ds. usług cyfrowych, takich jak wydatki finansowe lub składanie sprawozdań parlamentom narodowym, pod warunkiem że wymogi te nie utrudniają osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 52

Sankcje

1.   Państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszeń niniejszego rozporządzenia przez dostawców usług pośrednich podlegających ich kompetencji oraz przyjmują wszelkie środki niezbędne do zapewnienia ich wykonania zgodnie z art. 51.

2.   Sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o tych przepisach i środkach, a także niezwłocznie powiadamiają ją o wszelkich późniejszych zmianach mających na nie wpływ.

3.   Państwa członkowskie zapewniają, aby maksymalna wysokość grzywien, które mogą być nałożone za niewypełnienie obowiązku ustanowionego w niniejszym rozporządzeniu, wynosiła 6 % rocznego światowego obrotu danego dostawcy usług pośrednich w poprzednim roku obrotowym. Państwa członkowskie zapewniają, aby maksymalna wysokość grzywny, która może być nałożona za udzielenie nieprawidłowych, niekompletnych lub wprowadzających w błąd informacji, nieudzielenie odpowiedzi lub niepoprawienie nieprawidłowych, niekompletnych lub wprowadzających w błąd informacji oraz niepoddanie się kontroli wynosiła 1 % rocznego dochodu lub światowego obrotu danego dostawcy usług pośrednich lub danej osoby w poprzednim roku obrotowym.

4.   Państwa członkowskie zapewniają, aby maksymalna dzienna wysokość okresowej kary pieniężnej wynosiła 5 % średniego dziennego światowego obrotu lub dochodu danego dostawcy usług pośrednich w poprzednim roku obrotowym, a kara ta była naliczana począwszy od daty wskazanej w odnośnej decyzji.

Artykuł 58

Współpraca transgraniczna między koordynatorami ds. usług cyfrowych

1.   O ile Komisja nie podjęła czynności sprawdzających w sprawie tego samego zarzucanego naruszenia, jeżeli koordynator_ds._usług_cyfrowych_właściwy_dla_miejsca_przeznaczenia ma powody, aby podejrzewać, że dostawca usługi pośredniej naruszył niniejsze rozporządzenie w sposób mający negatywny wpływ na odbiorców usługi w państwie członkowskim tego koordynatora ds. usług cyfrowych, może zwrócić się do koordynatora ds. usług cyfrowych właściwego dla miejsca siedziby z wnioskiem o dokonanie oceny sprawy oraz przyjęcie niezbędnych środków w ramach czynności sprawdzających i środków w ramach egzekwowania w celu zapewnienia przestrzegania niniejszego rozporządzenia.

2.   O ile Komisja nie podjęła czynności sprawdzających w sprawie tego samego zarzucanego naruszenia, Rada Usług Cyfrowych, na wniosek co najmniej trzech koordynatorów ds. usług cyfrowych właściwych dla miejsca przeznaczenia, którzy mają powody, aby podejrzewać, że określony dostawca usług pośrednich naruszył niniejsze rozporządzenie w sposób mający negatywny wpływ na odbiorców usługi w ich państwach członkowskich, może zwrócić się do koordynatora ds. usług cyfrowych właściwego dla miejsca siedziby z wnioskiem o dokonanie oceny oraz przyjęcie niezbędnych środków w ramach czynności sprawdzających i środków w ramach egzekwowania w celu zapewnienia przestrzegania niniejszego rozporządzenia.

3.   Wniosek, o którym mowa w ust. 1 lub 2, musi być należycie uzasadniony i zawierać co najmniej:

a)

informacje na temat punktu kontaktowego danego dostawcy usług pośrednich, o którym to punkcie mowa w art. 11;

b)

opis stanu faktycznego, stosowne przepisy niniejszego rozporządzenia oraz powody, dla których koordynator ds. usług cyfrowych, który skierował wniosek, lub Rada Usług Cyfrowych podejrzewają, że dostawca naruszył niniejsze rozporządzenie, w tym opis negatywnych skutków zarzucanego naruszenia;

c)

jakiekolwiek inne informacje, które koordynator ds. usług cyfrowych, który skierował wniosek, lub Rada Usług Cyfrowych uznają za istotne, w tym w stosownych przypadkach informacje zgromadzone z własnej inicjatywy lub sugestie dotyczące przyjęcia konkretnych środków w ramach czynności sprawdzających lub środków w ramach egzekwowania, w tym środków tymczasowych.

4.   Koordynator ds. usług cyfrowych właściwy dla miejsca siedziby uwzględnia w jak największym stopniu wniosek na podstawie ust. 1 lub 2 niniejszego artykułu. Jeżeli stwierdzi, że dysponuje niewystarczającymi informacjami, aby uwzględnić wniosek, oraz że ma powody, aby uznać, że koordynator ds. usług cyfrowych, który skierował wniosek, lub Rada Usług Cyfrowych mogliby przekazać dodatkowe informacje, koordynator ds. usług cyfrowych właściwy dla miejsca siedziby może zwrócić się z wnioskiem o takie informacje zgodnie z art. 57, albo, alternatywnie, podjąć czynności sprawdzające na podstawie art. 60 ust. 1, w których bierze udział co najmniej koordynator ds. usług cyfrowych, który wystąpił z wnioskiem. Bieg terminu ustanowionego w ust. 5 niniejszego artykułu ulega zawieszeniu do czasu udzielenia takich dodatkowych informacji lub do czasu odrzucenia zaproszenia do wzięcia udziału we wspólnych czynnościach sprawdzających.

5.   Koordynator ds. usług cyfrowych właściwy dla miejsca siedziby, bez zbędnej zwłoki i w każdym wypadku nie później niż dwa miesiące od otrzymania wniosku na podstawie ust. 1 lub 2, przekazuje koordynatorowi ds. usług cyfrowych, który skierował wniosek, i Radzie Usług Cyfrowych ocenę podejrzenia naruszenia oraz wyjaśnienie dotyczące środków w ramach czynności sprawdzających lub środków w ramach egzekwowania przyjętych lub planowanych w związku z tym naruszeniem w celu zapewnienia przestrzegania niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 60

Wspólne czynności sprawdzające

1.   Koordynator ds. usług cyfrowych właściwy dla miejsca siedziby może podjąć i prowadzić czynności sprawdzające z udziałem co najmniej jednego innego zainteresowanego koordynatora ds. usług cyfrowych:

a)

z własnej inicjatywy w celu zbadania zarzucanego naruszenia niniejszego rozporządzenia przez danego dostawcę usług pośrednich w kilku państwach członkowskich; lub

b)

na zalecenie Rady Usług Cyfrowych, działającej na wniosek co najmniej trzech koordynatorów ds. usług cyfrowych, zarzucającej, na podstawie uzasadnionego podejrzenia, naruszenie przez danego dostawcę usług pośrednich mające wpływ na odbiorców usługi w ich państwach członkowskich.

2.   Każdy koordynator ds. usług cyfrowych, który wykaże prawnie uzasadniony interes w udziale we wspólnych czynnościach sprawdzających na podstawie ust. 1 może wystąpić z wnioskiem o taki udział. Wspólne czynności sprawdzających muszą zostać zakończone w terminie trzech miesięcy od ich podjęcia, chyba że uczestnicy uzgodnili inaczej.

Koordynator ds. usług cyfrowych właściwy dla miejsca siedziby przekazuje swoje wstępne stanowisko w sprawie zarzucanego naruszenia wszystkim koordynatorom ds. usług cyfrowych, Komisji i Radzie Usług Cyfrowych nie później niż miesiąc po upływie terminu, o którym mowa w akapicie pierwszym. We wstępnym stanowisku uwzględnia się stanowiska wszystkich pozostałych koordynatorów ds. usług cyfrowych uczestniczących we wspólnych czynnościach sprawdzających. W stosownych przypadkach we wstępnym stanowisku określa się również przewidywane środki w ramach egzekwowania.

3.   Zgodnie z art. 59 Rada Usług Cyfrowych może przekazać sprawę Komisji, jeżeli:

a)

koordynator_ds._usług_cyfrowych_właściwy_dla_miejsca_siedziby nie przekazał swojego wstępnego stanowiska w terminie określonym w ust. 2;

b)

Rada Usług Cyfrowych zasadniczo nie zgadza się ze wstępnym stanowiskiem przekazanym przez koordynatora ds. usług cyfrowych właściwego dla miejsca siedziby; lub

c)

koordynator_ds._usług_cyfrowych_właściwy_dla_miejsca_siedziby nie podjął natychmiast wspólnych czynności sprawdzających na podstawie zalecenia Rady Usług Cyfrowych zgodnie z ust. 1 lit. b).

4.   Prowadząc czynności sprawdzające uczestniczący w nich koordynatorzy ds. usług cyfrowych współpracują ze sobą w dobrej wierze, uwzględniając, w stosownych przypadkach, wskazówki koordynatora ds. usług cyfrowych właściwego dla miejsca siedziby i zalecenie Rady Usług Cyfrowych. Koordynatorzy ds. usług cyfrowych właściwi dla miejsca przeznaczenia uczestniczący we wspólnych czynnościach sprawdzających są uprawnieni, na wniosek koordynatora ds. usług cyfrowych właściwego dla miejsca siedziby lub po konsultacji z nim, do wykonywania swoich uprawnień w zakresie czynności sprawdzających, o których mowa w art. 51 ust. 1, w odniesieniu do dostawców usług pośrednich, których dotyczy zarzucane naruszenie, w odniesieniu do informacji i pomieszczeń znajdujących się na ich terytorium.

SEKCJA 3

Europejska Rada ds. Usług Cyfrowych

Artykuł 65

Egzekwowanie obowiązków dostawców bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych

1.   Do celów czynności sprawdzających dotyczących wypełniania przez dostawców bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych obowiązków ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu Komisja może skorzystać z uprawnień w zakresie czynności sprawdzających określonych w niniejszej sekcji nawet przed wszczęciem postępowania na podstawie art. 66 ust. 2. Może ona wykonywać te uprawnienia z własnej inicjatywy lub na wniosek złożony na podstawie ust. 2 niniejszego artykułu.

2.   W przypadku gdy koordynator ds. usług cyfrowych ma powody, aby podejrzewać, że dostawca bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej naruszył przepisy rozdziału III sekcja 5 lub systematycznie naruszał którykolwiek z przepisów niniejszego rozporządzenia w sposób mający poważny wpływ na odbiorców usługi w jego państwie członkowskim, może przesłać Komisji za pośrednictwem systemu wymiany informacji, o którym mowa w art. 85, wniosek o ocenę tej sprawy.

3.   Wniosek na podstawie ust. 2 musi być należycie uzasadniony i zawierać co najmniej:

a)

informacje na temat punktu kontaktowego danego dostawcy bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej, o którym to punkcie mowa w art. 11;

b)

opis stanu faktycznego, stosowne przepisy niniejszego rozporządzenia oraz powody, dla których koordynator ds. usług cyfrowych, który wysłał wniosek, podejrzewa, że dany dostawca bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej naruszył niniejsze rozporządzenie, w tym opis stanu faktycznego, który wskazuje, że podejrzewane naruszenie ma systemowy charakter;

c)

wszelkie inne informacje uznane za istotne przez koordynatora ds. usług cyfrowych, który wysłał wniosek, w tym, w stosownych przypadkach, informacje zebrane z własnej inicjatywy.

Artykuł 87

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1.   Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2.   Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 24, 33, 37, 40 i 43, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 16 listopada 2022 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3.   Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 24, 33, 37, 40 i 43, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

4.   Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.

5.   Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6.   Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 24, 33, 37, 40 i 43 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie trzech miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o trzy miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł 91

Przegląd

1.   Do dnia 18 lutego 2027 r. Komisja przeprowadza ocenę i przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie dotyczące potencjalnego wpływu niniejszego rozporządzenia na rozwój i wzrost gospodarczy małych i średnich przedsiębiorstw.

Do dnia 17 listopada 2025 r. Komisja przeprowadza ocenę i przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie dotyczące:

a)

stosowania art. 33, w tym zakresu dostawców usług pośrednich objętych obowiązkami określonymi w rozdziale III sekcja 5 niniejszego rozporządzenia;

b)

relacji zachodzących między niniejszym rozporządzeniem i innymi aktami prawnymi, w szczególności aktami, o których mowa w art. 2 ust. 3 i 4.

2.   Do dnia 17 listopada 2027 r., a następnie co pięć lat, Komisja przeprowadza ocenę niniejszego rozporządzenia i przedkłada sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu.

Sprawozdanie to dotyczy w szczególności:

a)

stosowania ust. 1 akapit drugi lit. a) i b);

b)

wkładu niniejszego rozporządzenia w pogłębianie i skuteczne funkcjonowanie rynku wewnętrznego usług pośrednich, w szczególności w odniesieniu do transgranicznego świadczenia usług cyfrowych;

c)

stosowania art. 13, 16, 20, 21, 45 i 46;

d)

zakresu obowiązków spoczywających na małych przedsiębiorstwach i mikroprzedsiębiorstwach;

e)

skuteczności mechanizmów nadzoru i egzekwowania;

f)

wpływu na poszanowanie prawa do wolności wypowiedzi i informacji.

3.   W stosownych przypadkach do sprawozdania, o którym mowa w ust. 1 i 2, dołącza się wniosek w sprawie zmiany niniejszego rozporządzenia.

4.   W sprawozdaniu, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, Komisja dokonuje również oceny sprawozdań rocznych z działalności koordynatorów ds. usług cyfrowych przekazywanych Komisji i Radzie Usług Cyfrowych zgodnie z art. 55 ust. 1 oraz przedstawia sprawozdania na ten temat.

5.   Na potrzeby ust. 2 państwa członkowskie i Rada Usług Cyfrowych przekazują informacje na wniosek Komisji.

6.   Dokonując ocen, o których mowa w ust. 2, Komisja uwzględnia stanowiska i ustalenia Parlamentu Europejskiego, Rady oraz innych stosownych podmiotów lub źródeł i zwraca szczególną uwagę na małe i średnie przedsiębiorstwa oraz na pozycję nowych konkurentów.

7.   Do dnia 18 lutego 2027 r. Komisja, po konsultacji z Radą Usług Cyfrowych, przeprowadza ocenę jej funkcjonowania i stosowania art. 43 oraz przedkłada sprawozdanie z tej oceny Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu, uwzględniając pierwsze lata stosowania niniejszego rozporządzenia. Na podstawie tych ustaleń i z należytym uwzględnieniem opinii Rady Usług Cyfrowych temu sprawozdaniu w stosownych przypadkach towarzyszy wniosek dotyczący zmiany niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do struktury Rady Usług Cyfrowych.


whereas









keyboard_arrow_down